Ürdün'de kraliyet ailesi krizinin aktörleri kimler?

Ürdün ve kraliyet ailesi, müttefiklerinin gözünde uzun yıllardır Orta Doğu'da istikrar için umut ışığı olarak görülüyordu.

Geçen hafta kraliyet çevresinde yaşanan gerginlik ise, ülkenin bu imajını tehlikeye attı.

Ürdünlü yetkililer, Kral II. Abdullah'ın üvey kardeşi ve eski Veliaht Prens Hamza bin Hüseyin'i, ülkesine karşı komplo kurmakla suçladı.

Eski veliaht prens, hakkındaki iddiaları reddetti.

Peki ülke yönetiminin zirvesindeki krizde rol oynayan isimler kimler?

1) Kral Abdullah

Soy ağacının en tepesinden başlayalım. Kral II. Abdullah, tahtı babası Kral Hüseyin bin Talal'dan Şubat 1999'da devraldı.

Babası gibi 1921 yılından beri tahta hükmeden Haşimi hanedanındandı.

Tahta geçmeden önce İngiltere'deki Oxford Üniversitesi'nde eğitim gördü. 1980'li ve 1990'lı yıllarda Ürdün Kraliyet Ordusu'nda üst düzey görevlerde bulundu.

Kariyerini orduda sürdürmesi beklenirken, beklenmedik bir gelişme yaşandı. Babasının ölümünden haftalar önce, Ocak 1999'da veliaht seçildi.

Bu, 1965'te ülkenin veliaht prensi seçilen amcası Hasan bin Talal için büyük bir darbeydi. Kendisine yönelik eleştiriler, yerine yeğeni Abdullah'ın geçirilmesinde etkili olmuştu.

Bu tercih, gelecekteki tahta sırasını da etkiledi.

Ürdün, görünürde seçimle iktidara gelen güçlerce yönetilse de, Kral Abdullah yürütmeye ilişkin geniş yetkilere sahip.

Kral Abdullah'a Arap dünyasında 2011'de yaşanan ayaklanmalar sırasında siyasi reform talepleri yöneltildi, siyasi değişim çabaları ise muhalif kesimlerce yetersiz görüldü.

2) Prens Hamza bin Hüseyin

Krizin odağındaki isme gelelim. Mart 1980 doğumlu Prens Hamza bin Hüseyin, Kral Hüseyin ve dördüncü eşi ABD doğumlu Kraliçe Nur'un en büyük oğlu.

İngiltere'deki Harrow Üniversitesi ve Sandhurst'teki Kraliyet Akademisi'nden mezun olduktan sonra, ABD'de Harvard Üniversitesi'nde okudu, ülkesine döndükten sonra da orduda görev yaptı.

Kral Hüseyin'in gözdelerinden sayılan Hamza, 1999'da Ürdün'ün veliaht prensi seçildi. Kral Hüseyin halkın önünde Prens Hamza'dan "gözümün nuru" diye bahsediyordu.

Ancak kralın ölümünden sonra tahta geçmek için ise fazla genç ve deneyimsiz görülüyordu.

Yerine üvey ağabeyi Kral Abdullah tahta layık görüldü. Kral Abdullah veliaht prens ünvanını da 2004'te Prens Hamza'dan alıp oğluna verdi.

Aynı yıl Prens Hamza, "ağabeyimin bu emrine, sadakatim, sevgim ve bağlılığım nedeniyle itaat edeceğim" ifadelerini kullandığı bir mektupla karara yanıt verdi.

Bu gelişme en büyük oğlunu tahtta görmeyi uman Kraliçe Nur için de büyük bir darbe olarak görüldü.

Kraliyet ailesindeki gerginlik bugüne kadar geldi.

3) Kraliçe Nur el Hüseyin

Kraliçe Nur el Hüseyin, 1999'da ölen Kral Hüseyin'in dördüncü eşi ve kimilerine göre gözdesiydi.

Suriye kökenli Amerikalı Kraliçe Nur, babasının hükümet yetkilisi olarak görev yaptığı Washington DC'de doğdu.

1970'li yıllarda Kral Hüseyin ile tanışana dek ABD, Avusturalya ve İran'da şehir planlama sektöründe çalışıyordu.

İlişkileri bir süre gizli kalsa da çift, 1978'de evlendi. Hayır kuruluşları ile çalışmalar yürüten Kraliçe Nur, ölümüne dek Kral Hüseyin'in hep yanındaydı.

Çiftin dört çocuğundan en büyüğü Prens Hamza'nın merkezinde olduğu kriz üzerine, 69 yaşındaki Kraliçe Nur Twitter hesabından sert paylaşımlar yaptı, "şeytani iftiralara" maruz kalan masumlar için dua ettiğini yazdı.

4) Besim Awadallah

Kral II. Abdullah'ın eski danışmanlarından olan Besim Awadallah, 3 Nisan'da gözaltına alınan Ürdün hükümetinden yetkililerin arasında ismi geçenlerdendi.

Besim Awadallah, yatırım bankacılığı alanında çalıştıktan sonra, hükümette pek çok üst düzey görevde bulundu. Kraliyet ailesine yakın durdu.

Eski Maliye Bakanı olan Awadallah, 1990'lı yıllar ve 2000'li yılların başında hükümetin ekonomi politikalarını şekillendirmede büyük rol oynadı.

Son yıllarda ise Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman'a danışmanlık yaptığı iddiaları gündeme geldi.

Prens Hamza etrafında gelişen krizde Suudi Arabistan'ın parmağı olduğu söylentileri yayıldı.

Ürdün hükümeti, yabancı güçlerin desteğiyle darbe girişimi yapıldığını öne sürse de, Suudi Arabistan Ürdün Kralı'nın yanında olduğu mesajını verdi.

5) Şerif Hasan bin Zaid

3 Nisan'da gözaltına alınanlar listesinde adı geçen bir başka isim de Şerif Hasan bin Zaid.

Kraliyet ailesi mensubu olduğu öne sürülse de, hakkında bilinenler sınırlı.

Eskiden Kral Abdullah'ın Suudi Arabistan özel temsilcisi olduğu iddiaları da kanıtlanmış değil.

Middle East Eye haber sitesinin iddiasına göre, Prens Hamza ile yakınlığı bilinen Şerif Hasan bin Zaid'in Suudi Arabistan ile iş yaptığı da medyaya yansımıştı.