Umman Büyükelçisi Saif Al-Jahwari'den Haberler.com'a özel röportaj

• Umman Sultanlığı'nın turizm ve kültürel zenginlikleri nelerdir? Umman Sultanlığı'nda hangi yerler Türk turistlerin ilgisini çekebilir?

Umman Sultanlığı, binlerce yıl öncesine dayanan uygarlığıyla kültürel ve tarihsel miras açısından zengin bir rotadır. Yüksek dağları, altın renkli çölleri ve güzel deniz kıyılarını birleştiren eşsiz bir coğrafi çeşitliliğiyle özeldir. En önemli kültürel yerlerinden ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Nizwa Kalesi ile Bahla Kalesi'nin yanı sıra Muttrah Pazarı gibi geleneksel halk pazarlarıyla da tanınmaktadır.

Türk turistler için Umman Sultanlığı, çağdaş ve özgün turizmi bir arada sunma deneyimi sağlamaktadır. Turistler, Maskat'taki Ulu Cami gibi mimari şaheserler, tarihi ve İslami simgeleyen yapılara ilgi duyabilirler. Al Şarkiya Eyaleti'nin kumlarında kamp yapma, Hacer Dağları'nın köylerinde keşif gezileri ve Wadi Shab gibi güzel vadileri ziyaret etmek, Türk turistlerin beğenisini toplayan deneyimler arasındadır. Turizm alanında her zaman Umman ile Türkiye arasında iş birliğini geliştirmeye çalışıyoruz. Umman güzelliğini ve kültürünü keşfetmeye tüm Türk ziyaretçilerimizi bekliyoruz.

• Türk turistlerin Umman Sultanlığı'na ilgisi nasıl artırılabilir? Türk turistin ilgisini çekebilen etkinlik veya festivaller nelerdir?

Bu soruyu, Umman Sultanlığı Ankara Büyükelçiliği'nde ilk 2023 yılında çalışmaya başladığımdan beri düşünüyorum. Türk turisti bilinçlidir, turistik yerlerini dikkatle seçtiği de aşikardır. Umman Sultanlığı yetkilileri, iki ülke arasındaki ortak İslami kültürel mirasa odaklanmak, turizmi öne çıkarmak da dahil olmak üzere Türk turistlerin ilgisini çekmek için çeşitli Pazarlama ve stratejik adımlar geliştirerek turistlerin ilgi odağı haline gelmek için çalışıyorlar. Umman Sultanlığı'nın doğal, kültürel ve tarihi çeşitliliğinin korunması, her iki ülke vatandaşları için vize işlemlerinin kolaylaştırılması ve kaldırılması, daha fazla direkt uçuş sağlanması ve Türk turistlere yönelik cazip teklifler sunulması ile Umman'ın çeşitli şehirlerinde çok sayıda Türk restoranının yaygın hale getirmek elbette daha teşvik edicidir.

Umman Sultanlığı'nda Türk ziyaretçilerinin ilgisini çekebilecek etkinlik ve festivallere gelince, her yıl düzenlenen ve Türk turistlerin Umman mirası ve kültürü hakkında bilgi edinmeleri için eşsiz bir fırsat sunan birçok etkinlik ve festival bulunmaktadır. Bunların en başında kültür turizmi festivali olan ve her yıl Ocak ve şubat aylarında başkent Maskat'ta düzenlenen Maskat Festivali ve her yaz Umman'ın Dhofar Valiliği'nde düzenlenen Dhofar Sonbahar Turizm Festivali. Yıl boyunca Sultanlık Operası'nın sunduğu kültürel sezonlara ve at ile deve yarışları, Umman yemek festivali ve birçok ticari sergi ve spor etkinliği gibi diğer geleneksel kültürel festivallere de mevcuttur.

• Türkiye ile Umman Sultanlığı arasındaki ticari ilişkiler nasıl bir seyir izliyor? Hangi sektörlerde iş birliği fırsatları bulunabilir?

Umman Sultanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki ticari ilişkiler, her iki ülkenin ekonomik ve ticari iş birliğini geliştirme arzusunun etkisiyle son üç yılda kayda değer bir büyümeye şahit olmuştur. Bu, ticaret alışverişi hacmindeki gözle görülür bir artışa yansımıştır. Önümüzdeki yıllarda da iki ülke arasındaki büyümenin kademeli olarak devam etmesi beklenmektedir. Umman-Türk Ekonomik İş birliği Komitesi'nin bir sonraki toplantısının önümüzdeki dönemde Maskat'ta, Umman tarafından Ticaret, Sanayi ve Yatırım Teşvik Bakanı ile Türk tarafından da Maliye Bakanı Sayın Mehmet'in başkanlığında yapılması planlanmaktadır. Toplantının iki ülke arasındaki ticari, ekonomik ve yatırım ilişkilerinin geliştirilmesine katkı sağlaması bekleniyor. Halihazırda, pek çok ticari ve ekonomik sektörde, Umman Sultanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti'nin hem kamu hem de özel sektör şirketleri arası ortak iş birliği fırsatlar var, örneğin:

Lojistik Sektörü: Umman Sultanlığı'nın Arap Körfez ülkeleri ile Asya ve Afrika pazarlarına açılan bir kapı olarak stratejik konuma sahip olması nedeni ile, nakliye ve lojistik hizmetleri alanında UmmanTürk ortak iş birliği yaratmak için büyük fırsatlar vardır.

Turizm Sektörü: İki ülke arasında turizm sektörünün geliştirilmesine yönelik büyük bir potansiyel mevcut, iki ülkedeki özel sektör, otel, turistik tatil yeri ve turistik tesislerin kurulması ve işletilmesi konusunda iş birliği yapabilir.

Sanayi Sektörü: Gıda ve plastik ürünleri imalatı gibi dönüşebilen sanayi başta olmak üzere üretim alanlarında iş birliği güçlendirilebilir.

Enerji Sektörü: Yenilenebilir enerji konusunda uzmanlaşmış Türk şirketleri, Güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji potansiyele sahip Umman Sultanlığında, temiz enerji projeleri geliştirmeye başlayabilir.

Yapım ve İnşaat Sektörü: Türk şirketleri, yapım ve inşaat alanında önde gelen şirketlerdir, bu kapsamda Umman Sultanlığı'nda büyük gayrimenkul projeleri ile limanlar, havalimanları ve hastanelerin altyapı projelerinin geliştirilmesinde çok sayıda iş birliği fırsatları bulunmaktadır.

Tarım ve Gıda Sektörü: Tarım ve gıda işleme, iki ülke arasında büyüme fırsatı sunan iki sektördür; zira Türk şirketleri Umman Sultanlığı'nın tarımsal potansiyelinden yararlanabilir ve tarım ve gıda ürünlerinin üretimi ve dağıtımı konusundaki tecrübesinden faydalanarak iş birliği yapabilmektedir.

Genel olarak, Umman ile Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin, ekonomik fırsatları çeşitlendirme ve stratejik sektörlerde ortaklıklar kurma yönünde ilerlediğini, hükümet desteğiyle bu iş birliğini her ikiülkenin çıkarlarına hizmet edecek şekilde geliştirmeye doğru ilerlediğini söyleyebilirim.

• Umman Sultanlığı'nda faaliyet gösteren Türk iş adamı ve şirket sayısı nedir? Umman Sultanlığı'nda iş yapmak isteyen Türk girişimcilere ne tür destekler sağlanıyor?

Umman Sultanlığı'nda yatırım yapmak ve çalışmak isteyen Türk iş adamlarının ve şirketlerinin sayısında gözle görülür bir artış var; Türk katılımıyla kayıtlı şirket sayısı 2023 sonu itibarıyla 423 şirkete ulaştı ve yatırılan sermayenin toplam değeri 2023 yılı sonu itibarıyla 423'e ulaştı. Bu şirketlerin sermayesi 100 milyon Umman riyalini (yaklaşık 267 milyon ABD doları) aşmış durumda, Türk şirketlerinin Umman Sultanlığı'nda faaliyetleri, yapım, inşaat, toptan ve perakende ticaret, sanayi ve lojistik gibi çeşitli sektörleri içermektedir. Umman'da faaliyet gösteren Türk şirketleri arasında Enka İnşaat, Portex İnşaat, Simple İnşaat gibi başka Türk şirketleri de vardır.

Umman Hükümeti, şirket kurma ve tescil prosedürleri kolaylığı açısından Umman'da iş yapmak isteyen Türk girişimciler de dahil sağlanan destek türü açısından yabancı yatırımcılar için uygun bir yasama ortamı sunmaktadır. Umman'da Yatırım Yap portalı altında tüm alanlarda yatırımcılar yatırım yapma işlemleri tamamlamak ve süreci o portal üzerinden izleme olanağı tanımaktadır. Aynı zamanda, Türk yatırımcı ve girişimciler, yatırım teşviklerinden, vergi muafiyetlerinden ve gümrük kolaylıklarından da yararlanabilmektedir. Umman hükümeti, özellikle sanayi, turizm ve lojistik gibi stratejik sektörlerde, Umman'ın çeşitli bölgelerinde bulunan serbest ekonomik ve sanayi bölgelerinde yatırım yaparken yatırımcılara ek teşvikler de sunmaktadır.

• Umman Sultanlığı'nda Türk turistlere yönelik özel turizm faaliyetleri veya teklifleri var mı? Bu konuda bizimle bilgi paylaşabilir misiniz?

Bildiğim kadarıyla, Umman Sultanlığı'nda seyahat ve turizm şirketleri tecrübelerine dayanarak Umman Sultanlığı'na gelen Türk ziyaretçilerin bu tür teklif ve program hazırlama yetkisindedir. Kültürel Miras ve Turizm Bakanlığı da kendi adına, Umman Sultanlığı'na turizm gezi programları düzenlemek ve turistlere en iyi teklifleri sunmak için özel bir web sitesi oluşturarak Umman Sultanlığı'nı ziyaret etmek isteyen turistlerin işini kolaylaştırmaktadır. Bu web sitesi www.visitoman.om Türk turistlerin çeşitli ilgi alanlarını karşılayabilecek hizmetler ve turistik teklifler açısından turistlerin ihtiyaç duyduğu soruların cevaplarını da karşılamaktadır.

• Umman Sultanlığı'nda Türk yatırımcılar için yatırım fırsatlarının mevcut olduğu sektörler nelerdir? Bu fırsatlar hakkında bilgi paylaşabilir misiniz?

Umman Sultanlığı, cazip ve çeşitli bir yatırım ortamı sunmakla birlikte yatırım yapmak isteyen Türk yatırımcılara ve iş adamlarına birçok fırsat sunmaktadır. Umman Sultanlığı, Umman 2040 vizyonuna varmak için Türk yatırımcılara yönelik çeşitlendirilmiş bir ekonomi inşa etmeyi amaçlamakta, bunlar:

İmalat sektörü: Umman Sultanlığı, Duqm'daki Özel Ekonomik Bölge, Sohar Sanayi Bölgesi, Rusayl Sanayi Bölgesi gibi gelişmiş sanayi bölgelere sahiptir. Bu bölgeler yatırımcılara çeşitli vergi teşvikleri, gümrük muafiyetleri ve kolaylıklar sağlamaktadır. Bu sektör, özellikle imalat, petrokimya, metal ve plastik sanayi alanlarında uzmanlaşmış Türk şirketleri için bir fırsat teşkil etmektedir.

Lojistik ve Taşımacılık Sektörü: Umman Sultanlığı, uluslararası nakliye hatları üzerinde stratejik bir konuma sahiptir ve bu da lojistik ve taşımacılık sektörünü Türk yatırımcılar için altın bir fırsat haline getirmektedir. Umman Sultanlığı hükümeti de kara ve deniz altyapısını güçlendirmek için çalışmaktadır.

Turizm Sektörü: Umman Sultanlığındaki turizm sektörü hızlı adımlarla büyümeye yolunda ilerlemekle birlikte, Türk yatırımcılar otel inşaatı ve tatil köyleri işletmesinde yatırım yapabilir, özellikle birçok Türk şirketinin İstanbul, Antalya ve Bodrum gibi farklı Türk turistik yerlerinde otelcilik deneyimleriyle avantaja sahiptir. Bu da Türk şirketlere, ziyaret eden turistler için, Umman Sultanlığının sahip olduğu geniş plajlar, yüksek dağlar, vadiler ve harika çöller gibi doğal özelliklerinden yararlanarak benzersiz otel deneyimleri de sunabilmekteler.

Yenilenebilir Enerji Sektörü: Umman Sultanlığı yenilenebilir enerjiden faydalanmak için ulusal bir plan geliştirdi. Bu nedenle Umman hükümeti güneş ve rüzgâr enerjisi projeleri geliştirmek için Türk yatırımcıların temiz enerji konusunda ileri düzeyde tecrübeye sahip olmasından yararlanabilmektedir.

Madencilik Sektörü: Umman Sultanlığı bakır, krom ve kireçtaşı gibi zengin maden rezervlerine sahip, bu da madencilik konusunda uzmanlaşmış Türk şirketlerine yatırım fırsatları sunmaktadır.

Gayrimenkul Geliştirme Sektörü: Umman Sultanlığı son dönemde Umman'ın çeşitli bölgelerinde birçok altyapı ve gayrimenkul projeleri açıklamıştır. Bunlar arasında Beş yeni kent kurulmasına yönelik geliştirme proje teklifi yayınladı, Türk şirketleri de dahil olmak üzere uluslararası gayrimenkul geliştirme şirketleri bu avantajlardan yararlanmaya davet edilmiştir. Türk yatırımcıların bu sektöre yatırım yapabilecekleri fırsatlardan biri.

Bu kapsamda, Türk iş adamlarının ve yatırımcıların, Umman Sultanlığındaki yukarıdaki fırsatlar ve yatırım teşvikleri hakkında www.investoman.om web sitesini ziyaret ederek ek bilgi alabileceklerini belirtmekte fayda var.

• Türkiye ile Umman Sultanlığı arasında kültürel etkileşim nasıl gelişmekte? İki ülke arası kültürel değişimin artması için önerileriniz nelerdir?

Umman-Türk ilişkileri, üç yüz yılı aşkın bir süreye dayanan ilişkilerdir. Osmanlı ve Umman belgelerinde bahsedildiği gibi kültürel ilişkilerin yanı sıra siyasi, askeri ve ekonomik alanlarda da iş birliği içerisinde idi. Umman Sultanlığı Ulusal Kayıtlar ve Arşivler Kurumu ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Arşivleri Kurumu arasında son On yılda, iki ülke arası ortak belgeler alanında çok sayıda belgenin kitaplar haline getirilmesi için ortak çalışmalar yapılmıştır. Belgeler şu ana kadar Arapça, Türkçe ve İngilizce olarak beş cilt halinde temin edilerek yayımlandı. 5-21 Ağustos 2024 tarihleri arasında Umman'ın Salalah kentinde Umman ve Türk yetkililerin yanı sıra çok sayıda kişinin katılımıyla "Bir Vatan Hatırası" başlığı altında sergilenmiştir. Bu sergi Umman Sultanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ve tarihi ilişkileri yansıtmaktadır.

Akademik iş birliği alanında ise iki ülke üniversiteleri arasında öğrenci değişim programı ve ortak akademik programların düzenlenmesi etken bir şekilde devam etmektedir. Bu iş birliğin en belirgin örneği, Sultan Qaboos Üniversitesi ile Marmara Üniversitesi arasındaki iş birliği on yılı aşkın bir süredir devam etmekte ve bu iş birliğinin faaliyetleri arasında onlarca akademisyen ve öğrencinin değişimin yer aldığı iş birlikleri yer almıştır.

Yakın gelecekte iki dost ülke arasındaki kültürel etkileşimi artırılması, özellikle akademik ve eğitimsel değişimde, sergiler ve ortak kültürel etkinlikler düzenlemek konusunda, ayrıca iki ülke arasındaki müzik ve sanat festivallerine katılımı artırılmasını umuyoruz.

• Umman Sultanlığını ziyaret etmek veya orada çalışmak isteyen Türk turist ve iş adamlarına ne gibi önerilerde bulunulabilir? Umman Sultanlığı ziyaretinde kaçırılmaması gerektiğini düşündüğünüz deneyimler nelerdir?

Umman Sultanlığı, kültür, doğa ve cazip yatırım olanağı ile turistik ziyaretler ve çalışmalar için ideal bir yön haline getirmektedir. Türk turistlere, Umman'ın tarihi kalelerini, Maskat'taki Ulu Cami'yi ve geleneksel halk pazarları ziyaret ederek Umman Sultanlığının kültürel ve tarihi mirasını keşfetmelerini öneririm. Ayrıca Umman'ın Bidiyah ve Sharqiyah çöllerinde kamp ve binicilik keyfi yaşayarak doğanın da tadını çıkarabilirler. Bunların yanı sıra Deve veya kum kayağı yapma, dağları ve vadileri ziyaret etme, Wadi Bani Khalid'de yürüyüş gezileri yapma ve deniz turizmi turları da denenebilir. Ziyaretçiler ayrıca, Maskat'taki küçük adaları ziyaret edebilir veya yunusları izleyebilecekleri, koyları ve Dağ ile deniz arasındaki güzel etkileşimi keşfedebilecekleri Musandam'ı ziyaret edebilirler ve de balık tutmayı ve dalış yapmayı deneyebilirler. Ayrıca Sultanlık Opera Binası'nın düzenlediği harika sanatsal gösterileri ve bazı Umman geleneksel sanatlarını izleme ve ayrıca Umman'ın çeşitli şehirlerindeki en büyük ticari alışveriş merkezlerinde alışveriş yapma fırsatını kaçırmamalarını da tavsiye ederim. Elbette bir Türk turistin Umman Sultanlığından ayrılmadan geleneksel Umman yemeklerini, özellikle de Umman Denizi ve Hint Okyanusundan yakalanan en lezzetli ve çeşitli deniz ürünleri yemeklerini denemelidir.

Türk iş adamlarını ise Umman Sultanlığına gelen yatırımcıların ilk adresi olan ve Maskat Uluslararası Havalimanı yakınında bulunan, yatırım fırsatları, mevzuat ve teşvikler hakkında her türlü bilgiyi alabilecekleri "Invest in Umman" salonunu ziyaret etmelidir. Ayrıca Umman Sultanlığındaki tüm ticari ve yatırım bilgilerini almak için Umman Ticaret ve Sanayi Odası ve çeşitli şehirlerdeki şubelerini ziyaret etmenin yanı sıra, Umman bölgelerine dağılmış ekonomik ve sanayi bölgelerini de ziyaret etmelerini tavsiye ederim. Arzu ederlerse belki bazı ticari sergilere ve Umman Sultanlığında periyodik olarak düzenlenen ekonomik konferanslara da katılabilirler.

Sonuç olarak Umman Sultanlığı, ister macera ve kültür arayan Türk turistlere, isterse yatırım ve ticari fırsat arayan iş adamlarına kaçırılmaması gereken zengin bir fırsat ve deneyim sunmaktadır.