Ukrayna: Beyaz Saray zirvesi ardından neler bekleniyor, Putin ve Zelenskiy görüşecek mi?

ABD Başkanı Donald Trump'ın önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i Alaska'da, ardından da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i Beyaz Saray'da ağırlamasıyla hız kazanan diplomasi trafiği devam ediyor.

Trump'ın, Putin ve Zelenskiy ile biraraya gelebileceklerini söylemesinin ardından bu görüşmenin nerede olabileceği tartışılan konulardan biri.

Rusya lideri Putin, 15 Ağustos Cuma günü Trump ile görüşmesi ardından yapılan basın toplantısının sonunda İngilizce olarak "Bir sonraki [görüşme] Moskova'da" demişti.

Fakat Ukrayna lideri Zelenskiy'nin Moskova'ya gitmesi pek olası görülmüyor.

BBC Dünya Servisi'nin kıdemli gazetecilerinden Vitaliy Shevchenko'ya göre bu Zelenskiy'nin "hiçbir şekilde kabul etmeyeceği bir davet".

"Ordusu yıllardır halkınızı katleden bir ülkenin başkentine seyahat etmek pek çok açıdan yanlış olur. Buna ek olarak güvenlik zafiyeti de ortaya çıkabilir.

"Putin buluşma adresi olarak Moskova'yı göstererek, bunu kabul etmeyecek Zelenskiy'nin barışın önünde bir engel gibi algılanmasını istiyor olabilir."

BBC'ye konuşan Zelenskiy'nin danışmanı Dmitro Litvin de Moskova'da bir görüşme olmayacağını "Nasıl bir tepki vermemizi beklerdiniz ki? sorusuyla yanıtladı.

"[Putin] bunu söyledi, herkes bunu reddetti ve bu konu dün itibarıyla gündemden çıktı bile" dedi.

Zelenskiy, Beyaz Saray'daki basın toplantısında Putin'le başbaşa görüşmeye hazır olduğunu söylemişti.

Donald Trump'ın Mayıs'taki Ortadoğu turu esnasında Rusya ve Ukrayna arasındaki ilk doğrudan müzakereler başlarken Zelenskiy de Türkiye'ye giderek Putin'i beklemiş fakat Rus lider görüşmeye düşük seviyeli bir delegasyon göndermeye karar vermişti.

Rusya ve Ukrayna'dan yetkililer üç yıl sonra ilk kez 16 Mayıs'ta karşılıklı olarak masaya oturmuş, görüşmede Türk heyeti de yer almıştı.

19 Mayıs Salı günü ise İsviçre bu görüşmeye ev sahipliği yapmak istediğini açıkladı.

İsviçre Dışişleri: 'Putin'i tutuklamamanın yolu var'

İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un "Görüşme İsviçre'de yapılsın" açıklamasının ardından Rusya ve Ukrayna liderlerini ağırlamaya hazır olduklarını söyledi.

Fakat BBC Cenevre Muhabiri Imogen Foulkes, bunun önünde yasal engeller olabileceğini söylüyor:

"İsviçre Uluslararası Ceza Mahkemesi'ni (ICC) kuran Roma Anlaşması'nı onaylayan ülkelerden biri.

"ICC Putin hakkında savaş suçlarıyla iddianame hazırladığı için, Rus liderin İsviçre topraklarına ayak bastığı anda tutuklanması gerekiyor."

BBC muhabiri Foulkes, İsviçre hükümetinin bu durumu nasıl önleyebileceklerine dair hukukçularla tartışma yürüttüğünü bildiriyor.

"Bugün basına konuşan Dışişleri Bakanı Cassis manevra alanları olduğunu söyledi ve '[Ülke olarak] özel rolümüz ve Cenevre'nin Birleşmiş Milletler'in Avrupa merkezi olması sayesinde bunu yapabiliriz' dedi."

Fakat Foulkes'a göre Putin buna rağmen görüşme için muhtemelen Batı Avrupa'yı tercih etmez.

"Batı Avrupa yerine Türkiye veya Birleşik Arap Emirlikleri'ni tercih edebilir."

Güvenlik garantileri ne olacak?

Bir ateşkes imzalanması durumunda Rusya'nın Ukrayna'ya tekrar saldırmasının önüne geçmek için Kiev'in müttefiklerinin verecekleri güvenlik garantileri de Batılı diplomatlar arasında müzakere ediliyor.

ABD lideri Trump, Ukrayna'ya asker göndermeyeceklerini fakat ateşkesin ardından ABD savaş uçaklarının Ukrayna'nın hava savunmasında görev alabileceğini söyledi.

Fox News'a konuşan Trump, son dönemdeki diplomasi trafiğine rağmen Putin'in barış teklifini reddetmesinin de mümkün olduğunu ekledi.

NATO ülkelerinin askeri liderlerinin de 20 Ağustos Çarşamba günü biraraya gelmesi bekleniyor.

Toplantıda NATO'nun Avrupa operasyonlarının başında bulunan ABD Hava Kuvvetleri'nden General Alexus Grynkewich, müttefik ülkelere Alaska'daki Putin-Trump görüşmesinden önemli notları aktaracak ve NATO üyeleri ateşkes durumunda verebilecekleri güvenlik garantilerini müzakere edecek.

Eski NATO lideri: Putin, Zelenskiy ile görüşmeyecek

BBC'ye konuşan Eski NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen ise Putin ve Zelenskiy arasında bir görüşme gerçekleşmeyeceğini düşündüğünü söyledi:

"Putin barışla ilgilenmiyor. Putin'in çıkarı bu süreci olabildiğince uzatma yönünde.

"O yüzden Trump'ı ateşkes için ısrarcı olmaya ve doğrudan barış görüşmelerine geçmeye ikna etti."

Rasmussen, barış anlaşması görüşmelerine geçmeden önce güvenlik garantilerinin belirlenmesinin şart olduğunu da ekledi:

"Bence güvenlik garantileri en önemli konu. Bu konu bir an önce çözülmeli çünkü gelecekteki Rus saldırılarına karşı bir garanti olmadığı müddetçe Zelenskiy'nin manevra alanı son derece kısıtlı olur."