Türkiye, Ukrayna'ya sağlanacak güvenlik garantilerinde nasıl bir rol oynayacak?

Ankara, kalıcı barışın sağlanması ve her iki tarafın da kabul etmesi durumunda Ukrayna için yaşama geçirilecek güvenlik paketi kapsamında aktif bir rol üstlenmeye sıcak bakıyor.

Karadeniz'de seyrüsefer güvenliği çalışmalarına liderlik eden Ankara, güvenlik garantilerine ilişkin ayrıntıların belirlenmesinin ardından kara gücü göndermeyi de değerlendirecek.

ve zirvelerinin ardından gözler, olası bir barış anlaşmasına varılması durumunda Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantilerine döndü.

Avrupalı liderler, ABD Başkanı Donald Trump ile 18 Ağustos'ta yaptıkları görüşmenin ardından Ukrayna'ya sağlanacak güvenlik garantilerini ve kimin hangi rolü üstleneceğini belirlemek üzere yoğun bir diplomatik süreç başlattılar.

İngiltere ve Fransa'nın liderlik ettiği "gönüllüler koalisyonunun" toplantılarının ardından NATO genelkurmay başkanları da 20 Ağustos'ta sanal bir toplantıda bir araya geldiler.

Türkiye de bu toplantılara katıldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin yanı sıra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Hollanda Başbakanı Dick Schoof ile telefonda görüştü.

İletişim Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, Erdoğan ve Rutte'nin "NATO'nun en önemli ülkelerinden biri olan Türkiye'nin barış sürecine katkısı ve yakın koordinasyon konusunda mutabık kaldıkları" duyuruldu.

İki liderin "uygulanabilir ve sürdürülebilir" güvenlik garantileri konusunda da görüş alışverişinde bulundukları kaydedildi.

Aynı süreçte Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da ABD Dışişleri Marco Rubio'nun yanı sıra Fransız, İngiliz ve Alman muhataplarıyla Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminin sonlandırılmasına dönük çabaları ele aldı.

Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına göre Fidan Rubio'ya "adil ve kalıcı bir barışa ulaşılması için Türkiye'nin her türlü desteği sağlamaya hazır olduğunu" vurguladı.

Türkiye rol üstlenmeye sıcak bakıyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Fidan'ın muhataplarına yaptıkları açıklamalar, Türkiye'nin Rusya ile Ukrayna arasında sağlanacak kalıcı barışa bağlı olarak üzerinde uzlaşılacak güvenlik garantilerine somut destek vermeye hazır olduğunu ortaya koyuyor.

Avrupa'da tartışılan güvenlik garantileri kapsamında Ukrayna'ya NATO'nun 5. maddesine benzer kolektif savunma garantisinin verilmesinin yanı sıra barışı koruma ya da barışın denetimi gibi misyonları üstlenebilecek bir uluslararası gücün konuşlandırılması da yer alıyor. Bu güce Avrupa'dan ve Avrupa dışından ülkelerin katılabileceği kaydediliyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron güvenlik garantileri verebilecek ülkeler arasında Türkiye'yi de saydı.

Türk diplomatik kaynaklar da ilkesel olarak Ukrayna'da barışın sağlanması süreci ve sonrasında Türkiye'nin aktif rol oynamak isteyeceğini ancak bu desteğin nasıl ve hangi koşullarda sağlanacağına ilişkin ayrıntıların güvenlik garantilerinin kesinleşmesine göre kararlaştırılabileceğini belirtiyorlar.

Bu koşulların uygunluğuna göre Türkiye'nin Ukrayna'ya asker göndermesi değerlendirmesinin yapılacağı kaynaklar tarafından dile getiriliyor.

ABD'nin oynayacağı rol önemli

Kaynaklara göre, bu süreçte belirlenmesi gereken iki önemli unsur bulunuyor:

Ankara açısından özellikle ABD'nin bu sürece aktif olarak katılıp katılmayacağı önem taşıyor.

Diplomatik kaynaklar, Ankara açısından "ABD'nin sorumluluk alacağı bir Ukrayna misyonu ile sorumluluk almayacağı Ukrayna misyonunun aynı şey olmayacağı" değerlendirmesini yapıyorlar.

NATO'nun ikinci büyük ordusuna sahip olan Türkiye, Afganistan, Kosova ve Bosna gibi çatışma bölgelerinde uluslararası misyonlara katıldı ve büyük deneyim elde etti.

Bu misyonlara katılırken temas hattında yer almamaya özen gösteren Türkiye'nin Ukrayna'da görev üstlenmesi durumunda temas hattının gerisinde bir lokasyonu tercih edebileceği kaydediliyor.

Türkiye açısından asker gönderme koşullarından biri de hem Ukrayna hem de Rusya'nın buna onay vermesi.

Rusya, NATO ülkelerinin Ukrayna'ya asker göndermesine karşı olduğunu birçok kez açıklamıştı. Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantilerine ilişkin toplantılara Rusya'nın da katılması gerektiğini kaydetmişti.

Türkiye Karadeniz güvenliğinde liderlik üstlendi

Türkiye'nin aktif rol oynama olasılığı en yüksek yer ise Karadeniz.

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, 15-16 Nisan günlerinde 21 ülkenin katılımıyla savaşın sona ermesinin ardından Karadeniz'de seyrüsefer güvenliğinin sağlanması için atılacak adımların ele alındığı iki günlük bir konferansa ev sahipliği yapmıştı.

Savunma Bakanlığı kaynakları, toplantının ardından yaptıkları bilgilendirmede, "Türkiye, barışın tesisi için gayretlerini Gönüllüler Koalisyonu'nda da sürdürmekte olup, Karadeniz'deki barış ortamının muhafazası amacıyla askerî planlamaların deniz boyutuna liderlik etmektedir," ifadelerini kullanmışlardı.

Toplantıda alınan kararlar arasında "Türkiye'nin Karadeniz'de güvenliğin sağlanmasına ilişkin planlama faaliyetlerine liderlik etmeye devam etmesi ile Montrö Sözleşmesi'nin barış anlaşması imzalanmadığı sürece mevcut hâliyle uygulanması" yer almıştı.

Diplomatik kaynaklar, bu kapsamda, Ukrayna-Rusya arasında sağlanacak barış ve güvenlik garantilerinin oluşumuna göre Türkiye'nin Karadeniz'de güvenli gemi taşımacılığı ve seyrüsefer için önemli bir rol oynamasının büyük bir olasılık olduğunu değerlendiriyorlar.