Svetlana Tikhanovskaya: Belarus'ta Lukaşenko'ya meydan okuyup 'Çocuklarım için ülkemi terk ettim'...

Belarus'ta Pazar günü yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi sonrasında muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya komşu ülke Litvanya'ya gitti.

Litvanya Dışişleri Bakanı Linas Linkevicius yaptığı açıklamada Tikhanovskaya'nın güvende ve iyi olduğunu söyledi.

Seçimin hileli olduğunu söyleyen ve sonuçları reddeden Tikhanovskaya, ülkeyi terk etme kararının kendisi için çok zor olduğunu ifade etti ve bu kararı çocukları için aldığını söyledi.

1994'ten bu yana ülkeyi aralıksız olarak yöneten Alexander Lukaşenko'nun seçimden yüzde 80'lik bir sonuçta galip çıkmasının ardından başlayan protestolarda muhalefet lideri Tikhanovskaya ülkenin en çok konuşulan isimlerden birisi haline geldi.

Protestoların ikinci gününde ülkeden ayrılan Tikhanovskaya'nın kampanya ekibi muhalefet liderinin olası provokasyonlar sebebiyle protestolardan kaçındığını söyledi.

Öğretmenlikten cumhurbaşkanı adaylığına

11 Eylül 1982'de Brest bölgesinde Mikashevichy şehrinde dünyaya gelen Tikhanovskaya, Başkan adaylığı öncesinde İngilizce öğretmenliği ve çevirmenlik yapıyordu.

Tikhanovskaya, politik aktivist, YouTuber ve bloger Sergei Tikhanovsky ile evli ve iki çocukları var.

Eşi Tikhanovsky, geçtiğimiz yıl "Yaşam İçin Ülke" isimli bir YouTube programına başlamış, kısa süre içerisinde 140 bin civarında takipçiye ulaşmıştı.

Mayıs ayında Cumhurbaşkanlığı seçiminde Lukaşenko'nun karşısında aday olacağını duyuran Tikhanovsky, kısa bir süre sonra "İzinsiz gösteriye katılmak" ve "kamu düzenini bozmak" suçlamalarıyla gözaltına alındı. Sonra da 15 gün hapis cezasına çarptırıldı.

Eşi tutuklanınca aday oldu

Belarus Seçim Komisyonu, tutuklanmasının ardından Tikhanovsky'nin -cumhurbaşkanlığı adaylığını kabul etmeyince Tikhanovskaya adaylığını açıkladı.

20 Mayıs'ta serbest bırakılan ve ünü ülke çapında iyiden iyiye yayılan Tikhanovsky, eşi Tikhanovskaya'nın seçim kampanyası çalışmalarına destek verdi.

Tikhanovsky, seçim öncesinde aktif olarak "Dur, hamamböceği" sloganını kullandı. Bu sloganın da simgesi terlik oldu. Konuşmalarında, Sovyet şair Kornei Çukovsky'nin "bıyıklı hamamböceğinin" tüm hayvanları nasıl korkuttuğu ve onların hükümdarı haline geldiği "Hamamböceği" masalından bahsetti.

Slogan ve hamamböceği benzetmesi, Lukaşenko'ya yönelik bir göndermeydi.

Euronews, Belarus'ta seçim öncesinde yaşananları, Belaruslu aktivist Franak Viachorka'nın sözlerinden yapılan bir benzetmeyle "Terlik Devrimi" olarak adlandırdı.

Seçimlerde adaylığını duyuran iki kadın Maria Kolesnikova ve Veronika Çepkalo'nun da desteğini alan Tikhanovskaya, Belaruslu yetkililerin uyarılarını dikkate alarak 4 ve 10 yaşlarındaki iki çocuğunu zarar görebilecekleri endişesiyle bir Avrupa Birliği ülkesine gönderdi.

Nitekim Belarus istihbarat birimi Devlet Güvenlik Servisi de seçimden sonra 10 Ağustos Pazartesi günü Tikhanovskaya'nın hayatına kast eden bir suikast girişimini engellediklerini açıkladı.

"Çok zeki biri olduğu çocukken belliydi"

Tikhanovskaya, 1986'daki Çernobil nükleer santralinde yaşanan patlamadan etkilenen çocukların gelişimi için başlatılan 'Çernobil Çocukları' programı kapsamında pek çok yazını İrlanda'da geçirdi.

Henry ve Marian Deane çifti de, 90'ların ortasında İrlanda'nın Roscrea kentinde Tikhanovskaya'yı ilk ağırlayan aile oldu.

Çift, Guardian gazetesine verdikleri röportajda Tikhanovskaya hakkında, "O yıl iki çocuk geldi. Svyeta da onlardan birisiydi. Kızımız Mary ile akrandı. Çok uyumlulardı" dedi

Tikhanovskaya'nın diğer çocuklara göre daha iyi bir İngilizce bilgisine sahip olduğunu belirten Henry Deane, "Zeki olduğu çok belliydi. Kendini bir tür tercüman ve diğer çocukların sözcüsü olarak belirlerdi" dedi.

"Çocukların bir kısmı hala açıkça bir travma yaşıyordu. Belarus'un köylerindeki durum sadece Çernobil sebebiyle kötü değildi. Ekonomi de yaşananları iyice zorlaştırıyordu" diyen Henry Dean, Çernobil için bir hayır kurumu kurduktan sonra Tikhanovskaya'nın memleketi Mikaşeviçi'ye gitti.

Mikaşeviçi, Ukrayna sınırının 40 km kuzeyindeydi ve felaketten ciddi şekilde etkilenmişti.

"Alçakgönüllü, çalışkan ve uyumlu bir çocuktu"

Dean, küçük Svetlana ile tanışmalarının da o günlere denk geldiğini şu sözlerle ifade etti:

"Belarus hastaneleri o dönemde her türlü sorunu olan çocuklarla doluydu. Svetlana'nın öğretmeni tercümanımızdı. Düzenli olarak Beyaz Rusya'ya gittik, okulları ziyaret ettik. Onunla bu şekilde tanıştık ve İrlanda'ya getirdik."

Nüfusu 7 bin olan Roscrea'da çocuklara tıbbi yardım verildi. Çocuklar arasında görme ve işitme sorunları epey yaygındı. Ayrıca Tullamore'da piknik, sinema gezileri ve alışveriş gezilerine götürüldü.

Çocukların çoğu İrlanda'da 1-2 yaz geçirse de Tikhanovskaya aileye ve topluma yaklaştıkça tekrar tekrar ülkeye geldi.

Deane, Tikhanovskaya'ya birkaç yaz için bir fabrikada iş de bulduğunu söyledi: "Fabrikada çalıştı, en basit görevlerdi, ama bunu yapmaktan çok memnundu. Brest'teki hayatı için paraya ihtiyacı vardı. Çok alçakgönüllü ve mütevazıydı."

Tikhanovskaya, 20'li yaşlarının başından itibaren her yıl Çernobil Çocukları programına katılan çocuklara tercümanlık etmek için Roscrea'ya döndü.

"O zamanlar politik duruşuna dair herhangi bir ipucu var mıydı?" sorusuna Dean, "O zamanki çocuklar Belarus'taki siyasi durum hakkında açıkça konuşmazlardı. Ailelerinin hükümeti eleştirdiğini öğrenen birinin korkusu vardı. Ancak Svyeta açıktı ve huzursuzluğundan bahsederdi. İnsanların haklarından mahrum edildiğini, seçimlerde hile yapıldığından bahsediyordu" şeklinde yanıt verdi.

Son haftalarda kendisiyle hiç görüşmediğini aktaran Dean, Tikhanovskaya'nın siyasi tutkusu olmasa da Belarus halkı için endişelerini sıklıkla dile getirdiğinden bahsetti.

Dean'e göre Tikhanovskaya, iyi, samimi ve dürüst bir çocuktu.