Rusya-Ukrayna savaşı: 2014'ten günümüze uzanan kanlı süreç
Rusya ve Ukrayna arasındaki jeopolitik gerilim, 2014'ten bu yana süren ve 2022'de tam ölçekli bir işgalle yeni bir boyuta ulaşan bir savaşa dönüştü. Savaşın başlangıç noktası, Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi ve Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesinde çatışmaların başlamasıdır. 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı tam ölçekli işgal etmesi, dünya için bir şok oldu.
Rusya ile Ukrayna arasındaki jeopolitik gerilim, kökenleri 2014'e dayanan ve 24 Şubat 2022'de Rusya'nın tam ölçekli bir işgaliyle yeni bir boyuta ulaşan uzun soluklu bir savaşa dönüştü. Milyonlarca insanı yerinden eden, on binlerce can alan ve küresel dengeleri derinden etkileyen bu çatışma, Mayıs 2025 itibarıyla dördüncü yılını tamamlarken tüm şiddetiyle devam ediyor.
Çatışmanın Başlangıcı ve Donmuş Yıllar
Savaşın başlangıç noktası, 2014 yılında Ukrayna'da yaşanan Maydan Devrimi'nin ardından Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi ve Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesinde (Donetsk ve Luhansk) Rusya destekli ayrılıkçılar ile Ukrayna güçleri arasında çatışmaların başlamasıdır. 2015'teki Minsk Anlaşmaları, çatışmayı durdurmayı ve siyasi çözüm getirmeyi amaçlasa da, ateşkes ihlalleri nedeniyle bölge "donmuş bir çatışma" alanına dönüştü ve yedi yıl boyunca düşük yoğunluklu çatışmalar sürdü.
2022: Tam Ölçekli İşgal ve Direniş
2021'in sonlarında Rusya'nın Ukrayna sınırları boyunca artan askeri yığınağı, işgal sinyali olarak yorumlansa da, 24 Şubat 2022 sabahı başlayan çok cepheli saldırı dünya için bir şok oldu. Rus güçleri, başkent Kiev dahil olmak üzere ülkenin birçok noktasından ilerlemeye çalıştı. Ancak Ukrayna ordusu ve halkının şiddetli direnişi karşısında Rusya, Kiev'i ele geçirme hedefine ulaşamadı ve Nisan 2022'ye kadar başkent çevresinden çekilmek zorunda kaldı. Savaşın ana odağı Ukrayna'nın doğusu ve güneyine kayarken, Batılı ülkeler Ukrayna'ya eşi benzeri görülmemiş askeri ve mali destek sağlamaya başladı.
Karşı Taarruzlar ve Yıpratma Savaşına Geçiş
2022 sonbaharında Ukrayna ordusu, Harkiv ve Herson gibi stratejik bölgelerde başarılı karşı taarruzlar düzenleyerek önemli toprakları Rus işgalinden kurtardı. Bu dönemde Rusya, işgal ettiği dört bölgeyi (Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya) ilhak ettiğini duyurdu; ancak bu adım uluslararası alanda tanınmadı. 2023 yılına gelindiğinde, özellikle Bahmut gibi şehirlerde aylar süren kanlı çatışmalarla savaş, siper ve yıpratma savaşı karakteri kazandı. Ukrayna'nın yaz aylarında başlattığı büyük karşı taarruz, ağır Rus savunma hatları ve mayın tarlaları nedeniyle beklenen hızlı toprak kazanımlarını sağlayamadı.
2023 Sonu - Mayıs 2025: Sabit Hatlar ve Lokal Çatışmalar
2023'ün sonlarından itibaren savaşın seyri büyük ölçüde sabitlendi. Ön hatlar boyunca yoğun topçu atışları ve dron savaşları ana taktikler haline geldi. Rusya, Avdiyivka gibi bazı kilit noktaları ele geçirme (Şubat 2024) ve 2025 Baharı itibarıyla Harkiv çevresinde yeni bir cephe açarak Ukrayna güçleri üzerinde baskı kurma gibi lokalize taarruzlarla ilerlemeye çalıştı. Uluslararası askeri ve mali yardım Ukrayna için hayati önem taşımaya devam ediyor, ancak bu yardımların zamanlaması ve miktarı konusunda çeşitli zorluklar yaşanabiliyor. Tarafların pozisyonlarında ısrarı nedeniyle barış müzakerelerinde somut bir ilerleme kaydedilemedi.
Savaşın Ağır Bedeli ve Küresel Etkileri
Savaşın insani maliyeti yıkıcı boyutlara ulaştı; milyonlarca insan evinden oldu, şehirler ve altyapı ağır hasar gördü. On binlerce askeri ve sivilin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Savaş, küresel enerji ve gıda fiyatları üzerinde ciddi etkiler yaratırken, tedarik zincirlerini bozdu ve uluslararası ilişkilerde köklü değişikliklere yol açtı. NATO'nun rolü yeniden önem kazanırken, birçok ülke savunma harcamalarını artırdı.
Mayıs 2025 itibarıyla Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş tüm karmaşıklığıyla devam ediyor. Sahanın geleceği, uluslararası desteğin seyri, her iki ülkenin iç dinamikleri ve diplomasinin potansiyel rolü, çatışmanın nihai sonucunu belirleyecek temel faktörler olarak öne çıkıyor.
