Reformculara E-Ayar

Bugün cumhurbaşkanını seçecek İran, oy verme işleminin başlamasına saatler kala gerildi. Cumhurbaşkanlığı’nın en güçlü iki adayından ’ılımlı’ Musevi’nin arkasında toplanan ’reformcuların’, "Ahmedinejad sahte oylarla seçilirse sokağa dökülürüz" uyarısına, güçlü Devrim Muhafızları’nın internet sitesinden yayımlanan bir ’e-muhtıra’ ile anında yanıt geldi: "Kadife devrim başlatırsanız, ezeriz."

BUGÜN cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılacağı İran’da fırtına öncesi sessizlik var. İkinci dönem göreve seçilmek isteyen muhafazakar Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad son haftalarda anketlerde hızla puan kaybedince, ilk turdaki üç rakibi arasında en şanslı aday olan reform yanlısı Mir Hüseyin Musevi’nin şansı iyice arttı. Adaşı olan ABD Başkanı Barack Hussein Obama gibi "değişim" sloganını kullanan Mir Hüseyin Musevi’yi destekleyen reformcular ise "sahte oy" ihtimali yüzünden gergin.

’Kayıp’ kimlikle mükerrer oy

18 yaş ve üstünün oy kullanabildiği İran’da 46 milyon seçmen sandığa gidecek. Geçen seçimlerde 6 milyon fazladan oy kullanılmıştı. Bu kez de benzer bir durum yaşanması ve herhangi bir adayın az farkla kazanması halinde büyük bir kriz çıkabilir. Bu usülsüzlüğün nedeni, İran’da seçmenlerin nüfus cüzdanlarıyla oy kullanması. "Kaybettim" diyerek yeni kimlik çıkaranlar kolayca mükerrer oy kullanabiliyor.

’Sokağa dökülün’ çağrısı

Önde gelen reformculardan eski cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani, yayımladığı bildiride, "Ahmedinejad seçimi kazanırsa hile var demektir. O halde halk sokağa dökülür" dedi. Rafsancani, Ahmedinejad’ı, İslam Devrimi’nin ardından İran’ın ilk cumhurbaşkanı olan Ebulhasan Benisadr’a benzeterek, "O da 10 milyon oyum var deyip keyfi davranıyordu, ama sonunda ülkeden kaçmak zorunda kaldı" dedi. Benisadr, savaş yıllarında mollalarla ters düşüp Paris’e iltica etmişti.

Kadife devrim alarmı

İran ordusunun en etkili kolu olan Devrim Muhafızları ise, seçimin ardından bir "halk devrimi" hareketinin başlaması durumunda, "özgürlükçü" kitlesel yürüyüşlerin ve sokak toplantılarının "yetkililer tarafından bastırılacağını" duyurdu. Muhafızların siyasi bürosunu yöneten Yadullah Cevani, kurumun internet sitesinde yaptığı sürpriz açıklamada, Ahmedinejad’ın muhaliflerinin Gürcistan-Ukrayna tarzı "kadife devrim" peşinde olduğunu öne sürdü. Cevani, "Bu tür girişimler hemen ezilecektir" dedi.

Emir, bizzat Hamaney’den

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın da Washington’ı bir ziyareti sırasında bir konuşma yaptığı Amerikan düşünce kuruluşu AEI (American Enterprise Institute) de, son raporunda, Devrim Muhafızları’nın seçimlerdeki etkisine dikkat çekti. Ülkenin ruhani lideri Ayetullah Ali Hamaney’den emir alan bu seçkin birliklerin, ilk kez bir cumhurbaşkanı adayı lehine böylesine aktif çalıştığı, hatta Ahmedinejad’ın kazanması için "toplum mühendisliği" yaptığı belirtildi.

Tesettürle ihanete uğradılar

BUGÜN oy verecek İranlı genç kızların anneleri ve büyükanneleri, 1979’daki İslam Devrimi’nde aktif olarak yer almıştı. Şah yönetimine karşı özgürlük getireceği umuduyla o gün mollaları destekleyen kadın aktivistler, tesettür zorunluluğuyla ihanete uğradı. Son 30 yılda politize olan İran’da, o kadınların çocuk ve torunları, şimdi reformcuların yanında. İranlı kadınlar, son mitinglerde saçlarını iyice açtılar.

Rafsancani’nin tavrı: "Ilımlı" aday Musevi, gençleri internetten örgütlüyor. Musevi’nin arkasındaki isim, 2005’te yenemediği Ahmedinejad’dan ’rövanşı almak’ isteyen eski cumhurbaşkanı Rafsancani. Oğluyla Musevi’yi destekleyen Rafsancani, Ahmenejad’a karşı "seçim üssünü" İslami Azadi Üniversitesi’nde kurdu. Türbanlı, çarşaflı kızlar burada gündeliği 20-25 dolara bilgisayar başında çalışıp, seçim alanlarından gelen son verileri sisteme giriyor. Rafsancani’nin oğlu, "Burası gizli İçişleri Bakanlığı gibi" diyor.

Futbol oyları etkileyebilir: Tahran’da önceki gün parti simgelerinin kullanılmasının yasaklandığı tek yer stadyumdu. İran Milli Futbol Takımı, Dünya Kupası elemelerinde Birleşik Arap Emirlikleri’ni 1-0 yenerek finale gitme şansını korudu. Ahmedinejad ise ’futbol oylarından’ endişeli. Korkusu, haftaya çarşamba günü grup lideri Güney Kore ile deplasmanda oynanacak maç. İran yenilirse finallere gidemez. Bu durumda, karşı tepki oyları verilebilir.

Tahran notları

Devrimci annelerin intikamını reformcu kızları alabilecek mi

Rızai’nin şansı yok

İRAN saatiyle bugün 14:00’e kadar oy verilebilecek. Seçim yarışı, muhafazakar Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile ılımlı rakibi Mir Hüseyin Musevi arasında. Reformcu din adamı Mehdi Kerrubi ve Devrim Muhafızları eski komutanı Muhsin Rızai’ye şans tanınmıyor. Yüzde 50 oy alan çıkmazsa, cuma günü ikinci turda en çok oy alan iki aday yarışacak. Kerrubi’nin bu turda Musevi’yi desteklemesi bekleniyor.

Azeri damgası

İran’ın en güçlü yetkilisi, Ahmedinejad’ı üstü kapalı biçimde destekleyen dini lider Ali Hamaney. Hamaney, Azerilerin çoğunlukta olduğu Tebriz’in Hamane Köyü’nden. Aynı köyde doğan ılımlı aday Mir Hüseyin Musevi ile amcaoğlu oldukları iddia ediliyor. Musevi’nin bir İran Azerisi olduğu ise kesin.

Fiyatlar belirleyici

Tahran Üniversitesi’nden Dışişleri Bakanlığı eski danışmanı Prof. Asker Ferdi’nin seçim yorumu şöyle: "Sonucu peynir ekmek fiyatları belirleyecek. Fiyatlar çok arttı. 30 yıllık enflasyon ortalaması yüzde 15’ti. Hatemi zamanında yüzde 12-13’dü. Şimdi resmi rakam yüzde 25. Sokakta daha da fazla hissediliyor. Batı medyasında çıkan haberlere rağmen adaylar arasında büyük fark yok. Hepsi devrim yanlısı."