Putin, Vietnam'ı ziyaret ediyor

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Doğu Asya turunun ikinci durağında Vietnam'ın başkenti Hanoi'yi ziyaret ediyor.

Seyahatinin ilk ayağı Kuzey Kore'nin ardından gelen bu gezi, Rusya'nın bölgede hala sahip olduğu diplomatik desteğin bir göstergesi olarak yorumlanıyor.

Amerika Birleşik Devletleri bu ziyareti, Putin’e Ukrayna savaşında meşruiyet kazandırdığı gerekçesiyle eleştirdi.

Avrupa ve ABD ile ilişkilerini geliştirmeye çalışsa da, Rusya ile olan tarihi bağlar Vietnam için hala değerli.

Üst düzey Vietnamlı yetkililer, Hanoi'de küçük bir parkta bulunan, Sovyetler Birliği döneminde hediye edilmiş beş metrelik Lenin heykelini, her yıl Rus devrimcinin doğum gününde ziyaret ediyor ve buraya çelenk bırakıyor.

Vietnam'ın Rusya ile olan bağları, Sovyetler Birliği'nin 1950'lerde Vietnam'ın kuzeyindeki yeni komünist devlete verdiği önemli askeri, ekonomik ve diplomatik desteğe kadar uzanan bir geçmişe dayanıyor.

Vietnam, Rusya ile aralarındaki ilişkiyi "sadakat ve minnettarlıkla" tanımlıyor.

1978'de Kamboçya'yı işgal ederek Kızıl Kmer rejimini yıkan Vietnam, daha sonra Çin ve Batı tarafından izole edildi, yaptırımlara maruz kaldı ve bu süreçte büyük ölçüde Sovyet yardımına bağımlı hale geldi.

Vietnam Komünist Partisi Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong da dahil olmak üzere pek çok Vietnamlı Rusya'da eğitim gördü ve Rus dilini öğrendi.

Bugün ise Vietnam ekonomisi küresel piyasalara entegre olmuş ve dönüşüme uğramış durumda.

Rusya, Vietnam için bir ticaret ortağı olarak Çin, Asya, ABD ve Avrupa'nın çok gerisinde kaldı. Ancak Vietnam hala ağırlıklı olarak Rus yapımı askeri teçhizatlara sahip. Güney Çin Denizi'ndeki petrol aramaları için Rus petrol şirketleriyle ortaklık da önemli durumda.

Bambu diplomasisi ne demek?

Ukrayna'nın işgali Vietnam'ı diplomatik bir meseleyle karşı karşıya bıraktı. Ancak ülke şu ana kadar bu meselenin üstesinden gelmeyi başardı. Vietnam, Birleşmiş Milletler'de Rusya'nın eylemlerini kınayan birçok kararda çekimser kalmayı tercih etti.

Hanoi, Ukrayna ile iyi ilişkilerini sürdürdü ve hatta Kiev'e bir miktar yardım da gönderdi. Vietnam ile Ukrayna arasında Sovyet döneminden kalma ortak bir miras da söz konusu. Binlerce Vietnamlı Ukrayna'da çalıştı ve eğitim gördü.

Tüm bunlar Vietnam'ın uzun zamandır benimsediği, herkesle dost olmak ama resmi ittifaklardan kaçınmak şeklindeki dış politika prensiplerine uygun bir durum.

Vietnam Komünist Parti yönetimi, bunu “bambu diplomasisi” olarak adlandırıyor. Bu daha çok, taraf tutmaya zorlanmadan yürütülen bir denge siyaseti.

ABD, Putin'in Vietnam'a yaptığı resmi ziyarete, Rus lideri izole etmeye yönelik uluslararası çabaları baltaladığı gerekçesiyle karşı çıkıyor. Ancak buna şaşırmamak gerekir. Rusya ile olan özel tarihi bağlar bir yana, Vietnam'daki kamuoyu Avrupa'ya kıyasla Ukrayna'daki savaşa ilişkin daha kararsız.

Batı'ya meydan okuyan güçlü bir karakter olarak Putin'e yönelik bir hayranlık ve ABD ve Avrupa'nın uluslararası hukuku destekleme iddialarına karşı da genellikle sosyal medya yorumlarıyla beslenen bir şüphecilik söz konusu.

Bu durum, Ukrayna savaşının uzak bir kriz olarak görüldüğü diğer Asya ülkeleri için de geçerli.

Örneğin ABD'nin tarihi bir askeri müttefiki olan ve Soğuk Savaş sırasında Rusların karşısında yer alan Tayland'daki kamuoyu da Vietnam'daki gibi bölünmüş durumda. Tayland hükümeti, milyonlarca Rus'un turizm sektörüne yaptığı katkıyı göz önünde bulundurarak bugün Moskova ile yakın bağlarını sürdürüyor.

Vietnam'ın Vladimir Putin ile yoldaşlığını ne kadar sürdüreceği ise daha az net. Ülke, hali hazırda alternatif askeri teçhizat için kaynak arayışında. Ancak Rusya'ya olan mevcut bağlılığını sona erdirmek yıllar alabilir.

Son zamanlarda Komünist Parti içinde yaşanan üst düzey istifalar, yeni nesil liderler ve potansiyel olarak ülkenin hangi yöne gideceği konusunda yoğun iç çekişmelere işaret ediyor.

Ancak henüz Vietnam’ın herkesin dostu, kimsenin düşmanı olmama hedefinden vazgeçtiği söylenemez.

Putin'in Kuzey Kore ziyareti