PKK'nın elindeki silahlarla ilgili neler biliniyor?

PKK 12 Mayıs'ta aldığı bir kararla örgütün feshedildiğini açıkladı.

Silah bırakma bundan sonraki kritik aşamalardan biri olarak görülüyor.

Peki PKK'nın askeri kapasitesi ve elindeki silahlar hakkında neler biliniyor?

Uzmanlar, 1970'lerin sonunda kurulan PKK ile örgütün bugünkü yapısı arasında önemli farklar olduğunu vurguluyor.

Ekonomi Dış Politika Araştırma Merkezi'nin (EDAM) 2022 tarihli raporuna göre PKK'nın son yıllarda elde ettiği füze sistemleri, tank savarlar ve İHA'lar çatışmaları yeni bir seviyeye taşındı.

Türkiye tarafından paylaşılan bilgilerde örgütün son dönemde güç kaybettiği vurgulanıyor.

Dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 2017 yılında PKK'ya katılımın son 30 yılın "en düşük seviyesinde" olduğunu söylemişti.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler de 2023 yılında "icra ettiğimiz başarılı operasyonlar ile terör örgütüne ağır darbe vuruldu, artık, örgütün hareket kabiliyeti bitme noktasına getirildi" demişti.

Işık Üniversitesi'nde Türkiye'nin dış ve güvenlik politikaları alanında uzman olan Prof. Dr. Özlem Kayhan Pusane ise PKK'nın askeri varlığının ötesinde bir yapılanma haline geldiğine dikkat çekiyor.

Prof. Pusane, BBC Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede PKK'yı, Suriye ve Irak'ta varlık gösteren, uluslararası bağlantılarının yanı sıra "sivil toplum görünümlü yapılardan lojistiğe" farklı yapılanmaları olan "oldukça kapsamlı bir örgüt" olarak tanımlıyor.

PKK'nın elinde hangi silahlar var?

PKK'nın elindeki silahlara dair en önemli kaynaklardan biri Milli Savunma Bakanlığı'nın (MSB) ele geçirdiği cephaneliklerle ilgili paylaştığı bilgi ve görseller.

Bunun yanında örgüte yakın yayıncıların haberleri de PKK'nın sahip olduğu silahlara dair fikir verebiliyor.

Açık kaynak verileri tarayarak dünya çapında silahlı çatışmalara dair yayın yapan MilitanWire yayınının kurucu ortağı Tom Lord, BBC Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede PKK'nın geniş bir askeri kapasitesinin olduğunu söylüyor.

Lord'a göre PKK'nın yöntemleri arasında küçük ve hafif silahların kullanıldığı çatışmaların yanı sıra, kentlerde şiddet eylemleri, el yapımı patlayıcıların kullanıldığı pusular ve vur-kaç taktikleri de yer alıyor.

MilitantWire'ın BBC Türkçe ile paylaştığı bilgilere göre PKK'nın cephaneliğinin büyük bir bölümü, Sovyet dönemine ait silahların yanı sıra NATO ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nden ele geçirilen silahlardan oluşuyor.

Bunlar arasında AK platformlu tüfekler, M16/M4 tüfekler, yerel yapım Zagros (12,7 mm) keskin nişancı tüfekleri, el bombaları, Türk yapımı MKE MPT-55 saldırı tüfeği ve MPT-55K piyade tüfeği gibi silahlar var.

Lord'a göre RPG ve 9M111/9M113 tanksavar füzeleri ve patlayıcılarla donatılmış birinci şahıs görüşlü (FPV) insansız hava araçları örgütün son zamanlarda kullandığı söylenen daha ileri düzey silahlar arasında.

Lord, PKK'nın silah envanterindeki önemli atılımların ticari dört pervaneli insansız hava araçları, termal görüntüleme özelliği olan tüfekler gibi teknolojiler yoluyla yaşandığını söylüyor.

Lord, Suriye ile Ukrayna gibi çatışmalarda öğrenilen taktiklerin de uyarlanmasının da bu atılıma katkıda bulunduğunu söylüyor.

PKK envanterinde Irak ve Suriye'nin etkisi ne oldu?

EDAM'ın 2022'de yayımladığı rapora göre PKK'nın cephanesinin gelişmesindeki önemli kırılımlardan biri 1990'ların başında Birinci Körfez Savaşının ardından dönemin Irak lideri Saddam Hüseyin'in ordu üzerinde kontrolü kaybetmesiydi.

Bu dönem PKK dahil silahlı grupların muharebe kapasitesinde önemli bir artış yaşandı.

Rapora göre PKK, 1990'lardan itibaren MANPAD füze sistemlerini kullanmaya başladı.

Daha gelişmiş ikinci ve üçüncü nesil MANPAD sistemlerinin 2011'de patlak veren Suriye iç savaşının ardından erişim sağlandı.

Prof. Pusane, Suriye'deki gelişmelerin PKK'nın hem büyük yapı olarak hem de askeri olarak farklı boyutlar kazanmasında önemli bir bir rol oynadığını söylüyor.

Kayhan Pusane, "İç savaş ortamında edinilen beceriler, edinilen silahlar, ekipmanlar, mühimmatlar PKK'yı güçlendirdi" diyor.

Türkiye'nin güvenlik politikaları üzerine uzman olan Pusane'ye göre, 2013'te başlayan çözüm sürecinin 2015 itibarıyla sona ermesinde, örgütün Suriye'de elde ettiği beceriler doğrultusunda daha fazlasını kazanabileceği beklentisi de etkiliydi.

İnsansız hava araçları

Türkiye'nin PKK'ya karşı operasyonları son yıllarda ülkenin güneydoğusundan Irak'ın ve Suriye'nin kuzeyine kaydı.

Bu dönemde PKK'nın elindeki silahlar da çeşitlendi.

Örneğin MSB, Kasım 2021'de Irak'ın kuzeyinde Metina ve Avaşin-Basyan bölgelerinde PKK'ya ait, Zu-23/35 makineli uçaksavar topu, tanksavar, tanksavar mühimmatı, RPG-7 roketatar silahı, Doçka uçaksavar, makineli uçaksavar topu gibi bazı ağır silahlar ele geçirdiğini duyurmuştu.

Diğer yandan Türkiye'nin SİHA teknolojisinde sağladığı ilerlemenin de katkısıyla hava çatışmaları önemli bir çatışma alanı olarak belirdi.

PKK'nın birinci şahıs görüşlü (FPV) insansız hava araçlarını (İHA) daha fazla kullanmaya başladığına dair haberler de basında yer aldı.

Ortadoğu'ya odaklı Middle East Eye'ın Temmuz 2024 tarihli haberine göre PKK, sadece Haziran 2024'te Türkiye'ye en az 17 kez İHA saldırısı düzenledi.

NTV'nin Haziran 2024 tarihli haberine göre Milli Savunma Bakanlığı (MSB) PKK'nın artan İHA ve kamikaze İHA saldırılarına karşı Türkiye Irak'ın kuzeyindeki üs bölgelerine Korkut adı verilen hava savunma sistemini konuşlandırdı.

MSB Kasım 2024'te bu sistemlerin Irak'ın kuzeyinde havadaki hedefleri vurduğunu gösteren bir video paylaştı.

Türkiye'nin Irak'ın kuzeyine düzenlediği askeri harekatlar halen sürüyor.

Ancak son dönemde yaşanan gelişmeler iki taraf açısından çatışma dinamiklerini büyük ölçüde değiştirdi.

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Uluslararası Kriz Grubu Türkiye Kıdemli Analisti Berkay Mandıracı, "Türkiye, son on yıldaki yoğun askeri operasyonları, Esad'ın düşmesinden sonra Suriye'deki güçlenen konumu ve ABD'nin kuzeydoğudan çekilme olasılığının artmasıyla birlikte grup üzerindeki baskıyı yoğunlaştırdı" diyor.

"PKK artık mücadeleye devam etmenin savunulamaz olduğu sonucuna varmış gibi görünüyor. Ancak bundan sonra ne olacağı, Ankara'nın nasıl bir yanıt vereceğine ve PKK'nın sözlerinin eyleme dönüşüp dönüşmeyeceğine bağlı" diye ekliyor.