Libya'da Tobruk parlamentosunun yeni başbakan seçeceğini açıkladığı gün Başbakanı Dibeybe'ye saldırı girişiminde bulunuldu

Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe bu sabah erken saatlerde saldırıya uğradı. Arabasının mermilerle dolu olduğu; Dibeybe'nin yara almadan kurtulduğu açıklandı.

Reuters haber ajansının bir Libya hükümet kaynağından aktardığına göre, başbakana karşı saldırı "açık bir suikast girişimi" idi ve saldırganlar kaçtı. Olayla ilgili soruşturma başlatıldı.

Reuters'ın doğrulayamadığı ve Al Jazeera TV'nin kaydettiği görüntülerde Dibeybe'nin aracının ön camında, far ve gövdesinde kurşunun yol açtığı düşünülen izler bulunduğu söyleniyor.

Olay henüz tanıklarla da teyit edilemedi.

Ancak Reuters, "Eğer suikast girişimi olduğu doğrulanırsa Libya'nın kontrolü üzerine devam eden kriz ağırlaşabilir" diyor.

Dibeybe daha önce, kendisinin görevden alınması için doğu merkezli parlamento tarafından bugün yapılması planlanan oylamayı "görmezden geleceğini" söylemişti.

Saldırının ardından Tobruk parlamentosu toplandı ve Fethi Başağa'yı henüz tarihi keisnleşmeyen seçimlere kadar "yeni geçiş süreci başbakanı olarak seçtiğini" duyurdu. Başağa, 24 Aralık'ta yapılması planlanan seçimler için oluşturulan geçiş hükümetini kurmak için de aday olmuştu.

Son haftalarda, siyasi krizin tetiklenebileceği düşüncesiyle silahlı kuvvetler başkentteki asker sayısını artırdı.

Libya, 2011'de Muammer Kaddafi'ye karşı NATO destekli olarak yapılan ayaklanmadan bu yana barış veya istikrara sahip olamadı. 2014'te ülke doğu ve batıdaki savaşçı gruplar arasında bölündü.

2020'de ateşkes imzalandı ve çatışmalar büyük oranda durdu. Ancak ülkede hâlâ Tobruk'taki parlamento ve Başkent Trablus'taki hükümete bağlı farklı kurumlar arasındaki bölünmüşlük devam ediyor.

Dibeybe, geçen yıl Mart ayında ülkenin bölünmüş kurumlarını birleştirme amacıyla ve geçiş sürecinin bir parçası olarak Aralık ayında yapılacak seçimlere kadar Birleşmiş Milletler (BM) destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) başkanlığına getirilmişti. Geçici yönetimin 24 Aralık 2021'de yapılmasına karar verilen seçime kadar görevde kalması planlanıyordu.

Ancak ülkedeki siyasi taraflar arasında devam eden anlaşmazlıklar ve Tobruk'taki meclisle Trablus'taki hükümet arasındaki sorunlar sebebiyle, Aralık ayında yapılması planlanan seçimler de ertelendi. Henüz yeni bir tarih üzerinde anlaşma sağlanmadı; hükümet göreve devam etti.

Başağa, Mart ayına kadar görevde olan Trablus'taki hükümetin içişleri bakanıydı. O dönem Ankara'ya sıklıkla ziyaretlerde bulunan ve Türk yetkililere yakınlığıyla bilinen bir isim olan Başağa, Tobruk'taki Temsilciler Meclisi'nin başında olan Agile Salih'le yakın ilişkilere sahip. Başağa, ertelenen seçimlerde de cumhurbaşkanlığına adaylığını koymuştu.

Dibeybe'nin seçimler ertelenmeden önce cumhurbaşkanlığına adaylığını koymayacağını duyurması, ardından adaylığını açıklaması ise meşruiyet tartışması yaratmıştı.

Bu ortamda, iç savaş sırasında çoğunlukla General Halife Hafter'in başında olduğu doğu güçlerini destekleyen Tobruk parlamentosu, UMH'yi geçersiz ilan etti ve Perşembe günü başka bir hükümeti kuracak yeni bir başbakan seçmek için oylama yapacağını açıkladı.

Mısır, Rusya ve Birleşik Arap Emirlikleri destekli Halife Hafter de cumhurbakanlığına adaylığını koymuştu.

Dibeybe bu hafta başında yaptığı konuşmada, iktidarı ancak bir seçimden sonra devredeceğini ve BM ile Batılı ülkelerin UMH'yi tanımaya devam ettiklerini söyledi.

Bu yıl bir seçim yapılmayacağını açıklayan parlamentonun yeni bir başbakan seçme hamlesi, Libya'da birlik hükümeti kurulmadan önceki döneme dönüş anlamına gelebilir.