Koronavirüs: Salgının yeni merkezi Latin Amerika mı?

Latin Amerika'daki çok sayıda ülkede koronavirüs vakalarının sayısında hızlı bir artış var.

Yalnızca Brezilya bile 250 bini aşkın vaka ile dünyada virüsün en çok görüldüğü ülkeler listesinde üçüncü sırada.

Aralarında Meksika, Şili ve Peru'nun da bulunduğu pek çok bölge ülkesi de hızla yayılan salgını kontrol altına almaya çalışıyor.

ABD'deki yeni vakaların sayısındaki artışın artık düz bir eğriye dönüştüğü ve bir çok Avrupa ülkesinde yeni vakaların sayısının azalmaya başladığı gözönüne alındığında Latin Amerika'nın salgının yeni merkez üssü olduğunu söylemek mümkün mü?

Kıtada ilk vaka Brezilya'da

Latin Amerika'dan ilk teyit edilmiş vaka haberi 26 Şubat'ta Brezilya'dan geldi. Ancak araştırmacılar aslında çok daha erken, Ocak ayında görülmeye başlamış olabileceğini gösteren veriler olduğunu söylüyorlar.

O tarihten itibaren koronavirüs bölgedeki her ülkeye yayıldı.

Avrupa Salgın Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi'nin verilerine göre kıtada 600 binden fazla vaka kaydedildi ve şu ana kadar 30 binden fazla insan Covid-19 hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti.

Bunlar, Avrupa ve ABD'dekiyle kıyaslandığında çok daha düşük rakamlar ama Latin Amerika'da çok daha az test yapıldığını ve Covid-19 ölümlerinin tümünün kayda geçirilmemiş olabileceğini de hesaba katmak gerekiyor.

Salgın kıtada en çok Latin Amerika'nın en kalabalık iki ülkesi Meksika ve Brezilya'da can aldı. Meksika'da şu ana kadar 6 bin, Brezilya'da ise 20 bin kişinin yaşamını yitirdiği bildiriliyor.

Fakat araştırmacılar her iki ülkede de gerçek sayının çok daha yüksek olabileceğini Covid-19 ölümlerinin bir çoğunun bildirilmediğini ya da teşhis edilemediğini düşünüyorlar.

Peru 100 bini aşkın vaka ile Çin'i geride bıraktı ve dünyada hastalığın en çok görüldüğü 12. ülke oldu.

Şili'de ise her gün binlerce yeni vaka açıklanıyor ve şu ana kadar 600'e yakın kişi yaşamını kaybetti.

Ekvador ise nüfusa oranla ölüm bakımından bölgede en kötü durumdaki ülke. Her 100 bin kişiye 17 Covid-19 ölümü düşüyor. Gerçi Ekvador'daki günlük vaka sayıları düşüyor ama bölgedeki bir çok diğer ülkede gidişat bu yönde değil.

Henüz zirveye ulaşılmadı

ABD ve Avrupa'daki çoğu ülkenin aksine, Latin Amerika'daki pek çok ülkede yeni vaka sayısı ve ölümler hala her gün artış gösteriyor.

Brezilya, Meksika ve Peru'yu günlük ölümler bakımından Avrupa'nın en çok can kaybı yaşanan ülkeleri olan İngiltere, İtalya ve Fransa ile karşılaştırdığınızda, ölümlerin her yerde azaldığını ama Latin Amerika ülkelerinde hala arttığını görüyorsunuz.

Brezilya, Meksika ve Peru'daki ölüm sayıları kabaca her iki haftada bir iki katına çıkıyor. Salgının yayılma hızı bakımından bu verileri kıyasladığımızda, İngiltere'de ve ABD'de ölümlerin sayısı iki ayda, Fransa'da dört ayda, İtalya'da ise beş ayda ikiye katlanıyor.

Uzmanlar Latin Amerika'daki salgının zirve noktasına haftalar sonra erişeceğini düşünüyor.

Peru'nun başkenti Lima'da, yoğun bakım yatak kapasitesinin yüzde 80'i dolmuş vaziyette. Bu oran Şili'nin başkenti Santiago'da ise yaklaşık yüzde 90 civarında.

Günlük vakalar artmaya devam ederken, Ekvador'da olduğu gibi bazı ülkelerin sağlık sistemlerinin kapasitesinin yetersiz kalmaya başlayacağı kaygısı yaşanıyor.

Peru hükümetinin koronavirüsle mücadeleden sorumlu bakanı Pilar Mazzetti, "Kötü durumdayız. Bu bir savaş" dedi.

Yayılmasını durdurmak için ne yapıldı?

Meksika ve Brezilya diğer Latin Amerika ülkelerine kıyasla salgına karşı önlemleri daha düşük düzeyde tuttu.

İki ülkede de yönergeler yayımlandı ancak ulusal çapta zorunlu kısıtlamalara gidilmedi.

Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro defalarca virüsü olduğundan önemsiz gösteren açıklamalar yaptı.

Harvard Üniversitesi'nden Küresel Sağlık Profesörü Marcia Castro, "Brezilya'daki tepkinin ideal olmaktan çok uzak olduğunu ve şu anda farklı düzeylerdeki yöneticilerden birbiriyle tutarlı mesajlar gelmediğini" söyledi.

Arjantin gibi bazı bölge ülkeleri ise salgına karşı uyulması zorunlu kısıtlamalar getirdi.

Profesör Castro bölge ülkeleri arasında Arjantin ve Uruguay'ın aldıkları önlemlerin salgın karşısında etkili olmuşa benzediğini söylüyor.

Peru, aslında bölgede en erken ve en katı önlemleri alan ülkelerden biriydi ancak yeni vakaların ve ölümlerin sayısı hala her gün yükseliyor.

Şili'deki vakalar hızla artarken hükümet başkent Santiago'da zorunlu sokağa çıkma kısıtlaması getirdi.

Şili, her 1000 kişiye düşen 21 test ile Latin Amerika'da nüfusa oranla en yüksek test kapasitesine sahip.

Ancak bölgedeki test sayısı genel olarak dünyanın geri kalanına oranla önemli ölçüde düşük.

ABD'de her 1000 kişiden 36'sına test yapılırken bu oran Meksika'da 1000 kişi başına 1.2 olarak gerçekleşti.

Brezilya'nın da test sayısı düşük. Sao Paolo Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin tahminine göre ülkedeki gerçek vakaların sayısı resmi açıklamaların 15 katı düzeyinde olabilir.