Koronavirüs: Göçmenler evlerine para göndermekte zorlanıyor

Para havaleleri dünya çapındaki pek çok aile için hayat kurtarıcı bir rol oynamakta.

Fakat koronavirüs salgını göçmenlerin çalışmalarını ve aldıkları maaşları ailelerine göndermelerini sınırlarken o hayat kurtarıcı rol de yavaş yavaş eriyor.

Smitha Girish, oğlu Ishaan ile güney batı Hindistan'da Kerala eyaletinde yaşıyor.

Kocası ise Dubai'de. Yakın zamana kadar satış mühendisi olarak çalışıyordu ancak Covid-19 yüzünden o da işini kaybedip, konakladığı yerde tıkılıp kaldı.

Smitha "Geçtiğimiz ay boyunca sadece dairesine oturdu. Yeni işine katılamadı, bankadan parasını çekemedi. Bu çok zor bir durum, çünkü bizim dairemize de yüklü bir miktar ödemek zorunda." diyor.

Her ay kocasından aldığı para Smitha'nın asıl gelir kaynağıydı.

Mesleği ceza avukatı olan Smitha'nın otizmli oğluna bakabilmek için evde kalması gerekti. Şimdi Kerala'daki çoğu kişi gibi düşük bir gelirle hayatına devam ediyor.

"Hepimiz çok hayal kırıklığına uğradık. Çok zor" diyor.

Smitha'nın durumu eşsiz, tek olmaktan çok uzak. Birleşmiş Milletlere göre 800 milyon kadar insan akrabaları tarafından gönderilen fonlardan yararlanıyor.

Gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere akan para miktarı, son birkaç on yıl içinde önemli ölçüde artmış ve 2019 yılında toplam küresel dış yardım bütçesinin üç katı olan 554 milyar dolara ulaşmıştır.

Washington DC'deki Küresel Kalkınma Merkezi'nden Michael Clemens, dış yardımın aksine, havale gelirlerinin doğrudan yoksul ailelerin ceplerine gittiğini söylüyor.

Havalelerin dünyadaki pek çok aile için bir kurtarıcı olduğunu ve fakirliği azaltmada çok önemli olduğunu söylüyor.

Bu yalnızca aileleri ayakta tutmak değil. Clemens insanların bu havaleleri kendilerini temizlik, eğitim ve sağlık hizmetleri gibi alanlarda daha sağlıklı, mutlu ve ekonomik açıdan üretken hale getirecek uzun vadeleri yatırımlar olarak kullandıklarını açıklıyor.

Bu yıl çoğu aile bu tarz yatırım yapacak durumda değil. Dünya Banka'sı küresel havalelerin 2020 yılında koronavirüs etkisi ile yüzde 20 oranında 445 milyar dolara düşeceğini tahmin ediyor.

Dünya Bankası ekonomisti Dilip Ratha bu azalmanın 'tarihte görülmemiş' bir olay olduğunu söylüyor. Bankanın bugüne kadar yalnızca iki sefer düşüş yaşadığını anlatıyor; 2008 yılındaki ekonomik kriz ile yüzde 5'lik bir düşüş ve 2016 yılında bir daha küçük düşüş.

Koronavirüs havaleleri çok sayıda şekilde etkiliyor. Çoğu vakada tıpkı Smitha ve kocasında olduğu gibi göçmen işçi artık çalışıp eve para gönderemez hale geliyor. Diğer vakalarda ise asıl sorun kısıtlamaların insanların transfer yerlerine ulaşımı engellemesi ile alıcı kısımlar.

Arthur Beare ise Batı Afrika ülkesi olan Liberya'nın başkenti Monrovia'da yaşıyor. Dediğine göre 27 Mart'tan itibaren bankalardan ve transfer dükkanlarından para çekmek neredeyse imkansız hale geldi.

"Eğer oraya erkenden gitmezseniz sizden ayrılmanızı istiyorlar. ve sonunda bankaya girme şansı bulursanız saatlerce bekletileceksiniz. Sabah erken saatte giderseniz, belki sabah saat 10'a kadar girebilir sonrasında paranıza erişebilmeniz öğlen saat 14.00-15.00'e kadar sürüyor."

Ülkenin acil durum halinde olması ile birlikte bu havalelerin her zamankinden daha önemli olduklarını, yalnızca yaşamını geçindirme değil ayrıca insanları karantinada tuttuğunu da söylüyor.

"Evde kalan aileleriniz var, kardeşleriniz okula gitmiyor ve onlara yardım etmeniz için size güveniyorlar. İnsanlar açken, aile üyeleri de aç. Dışarı çıkmaya yeltenip, enfekte olabilirler. Bu durumun riski de bu."

İngiltere'de ise Chandra Ceeka ailesine para göndermede kendi sorunlarıyla uğraşıyor.

Güney Hindistan'ın Telangana eyaletinde Haydarabad'dan bir Bilgi İşlem danışmanı olan Chandra, 18 yıldır İngiltere'de yaşıyor ve düzenli olarak Hindistan'a para gönderiyor.

Dijital havale hizmetleri mevcut olmasına rağmen, kendisi ve topluluğundaki diğerlerinin yerel High Street transfer mağazalarıyla olan ilişkisi olmadan, eskiden yaptığı anlaşmaları almadığını söylüyor.

"Bize döviz kurlarında bir çeşit indirim vermeye çalışıyorlar. İyi bir müşteri servisi sunmaya çalışıyorlar. Covid-19 yüzünden şu an sadece internet üzerinden hizmet vermeye zorlanıyorum ve pazarlık için bir seçeneğimiz yok."

Fakat dijital ödeme uygulaması başkanı Michael Kent, mobil ödemelerin para transfer maliyetlerini azaltmak gibi bir potansiyeli olduğunu söylüyor.

"High Street'teki geleneksel bir para transferi şirketinden gönderim maliyeti açısından yüzde 70-80 daha ucuz olmayı hedefliyoruz. Mağazanın maliyetlerini, acentenin maliyetini, bu büyük şirketlerin bazılarının sahip olduğu kurumsal maliyetlerin çoğunu kestik."

Küresel Kalkınma Merkezi'nden Clemens, koronavirüsün etkisinin gelişmekte olan ülkelerde on yıllar boyunca görüleceğini söyledi.

Clemens 1980'deki sayım verilerinde, 1918 grip salgınının olumsuz ekonomik etkilerinin hala ABD'de bulunabileceğini tespit eden Politik Ekonomi Dergisi'nde önemli bir çalışmayı işaret ediyor.

Bu salgın sırasında henüz doğmamış olan bebekler eğitimsel kazanımı azaltmış, fiziksel engellilik oranını artırmış, düşük gelir, düşük sosyo-ekonomik statü ve refah alma olasılıklarını yükseltmiştir.

Benzer şekilde, şu anda küçük çocukların, ebeveynlerinin geliri havale oranlarındaki düşüşle azalan henüz doğmamış olanların bile, "aile gelirini desteklemek için okuldan ayrılma, yetersiz beslenme, okulu bırakma olasılıklarının çok daha yüksek" olacağını söylüyor. ve bunlar gelecekteki araştırmacıların maalesef 50 ila 70 yıl sonraki verilerde tespit edebilecekleri şeyler.

Kerala'daki Smitha'nın kocası Girish Sadanan'dan 15 yıldır uzakta ve maalesef emekleri, fedakarlıkları artık hiçbir şey ifade etmiyor. Smitha gelecek yıl tekrardan çalışabilir konuma gelmeyi ve kocasının eve dönebilmesini umut ediyor.

"Kocam yalnızca para için orada ve ben de burada kalıyorum. Para her şey demektir, bilirsin, onsuz hiçbir şey yapamayız. Ancak bu durum, koronavirüs, tüm umutlarımızı değiştirdi."