İklim krizi: Hollanda'da mahkeme Shell'in karbon salımını 2030'a kadar yüzde 45 azaltmakla yükümlü olduğuna hükmetti

Hollanda'da Lahey Mahkemesi, çok uluslu petrol şirketi Shell'in, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında 2019-2030 yılları arasında karbon salımını azaltmakla yükümlü olduğuna hükmetti.

Karar uyarınca Shell, 2030 yılı sonunda karbon salımını yüzde 45 oranında azaltmak zorunda.

Avrupa'da bazı ahkemeler hükümetler hakkında daha önce benzer kararlar almıştı ancak ilk kez mahkeme kararıyla bir şirkete bu tür bir talimat verildiği sanılıyor.

Milieudefensie (Çevre Savunma) örgütünün, çevreci kuruluşlar ve 17 bin vatandaş adına, Shell aleyhine açtığı dava, Çarşamba günü sonuçlandı.

Lahey Mahkemesi, İngiltere- Hollanda ortaklığındaki petrol şirketinin, iklim değişikliğinden sorumlu olduğuna hükmetti.

Çevreci örgütler, Shell'in, "tehlikeli iklim değişikliği" karşısında çok az şey yaptığını savunarak, çok uluslu şirketin Paris İklim Anlaşması'na uygun hareket etmesi için mahkemeye başvurmuştu.

Çevrecilere göre Shell, iklim değişikliğinin tehlikeli olduğunu 1960'lardan beri biliyor ve karbon salımını azaltmayarak yasaları çiğniyor.

Davacılara göre, Shell'in politikası aynı zamanda insan haklarına yönelik bir tehdit oluşturuyor. Shell'in emisyon miktarı yaşam hakkı ve sağlıklı bir aile yaşamını doğrudan tehdit ediyor.

Fosil enerjiye yenilenebilir enerjiden çok daha fazla yatırım yapmakla suçlanan Shell ve ürünlerinin emisyon hacmi, dünya çapında tüm karbondioksit salımının yaklaşık yüzde 3'ünü oluşturuyor. Bu da yılda 1,6 milyar ton karbondioksite denk geliyor.

Çevreci örgütlere göre bu, Hollanda'nın toplam emisyonunun 9 katından daha fazla.

Shell ise hiçbir şirketin enerji dönüşümünü tek başına sağlayamayacağını belirerek, dünyanın bir süre daha fosil yakıtlara ihtiyaç duyacağını söylüyor.

Çok uluslu şirkete göre, hükümetlerin iklim sorununa ilişkin politika belirlemeye çalıştığı bir dönemde bu konudan tek başına şirketler sorumlu tutulamaz.

Shell, emisyon hacmini azaltmak ve çevre dostu yakıt üretmek için harekete geçtiğini de vurguladı.

Ancak mahkeme, şirketin sürdürülebilirlik politikalarının yeterince somut olmadığını ve çekincelerle dolu olduğunu bildirdi. Bu nedenle Shell'in yükümlülüğünü yerine getirememe tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirten mahkeme, şirketin 2019'a kıyasla emisyon oranını yüzde 45 azaltması gerektiğine karar verdi.

Karbon salımının nasıl azaltılacağına Shell karar verecek.

Mahkemeye göre Shell, kendi politikasına ek olarak tedarikçileri ve müşterilerinin yarattığı emisyondan da kısmen sorumlu.

Aralık 2015'te imzalanan Paris İklim Anlaşması ile "tehlikeli iklim değişikliğini" önlemek için küresel ısınmanın 1,5 derecenin altında tutulması benimsenmişti.

Çevre kuruluşlarını, daha önce Hollanda hükümetine karşı açtığı yetersiz iklim politikaları davasını kazanan Urgenda adlı kuruluşun avukatı Roger Cox savundu.

Shell aleyhindeki dava, büyük bir çok uluslu şirkete karşı kazanılan ilk iklim değişikliği davası oldu.

Lahey Mahkemesi'nin kararı, fosil yakıt üreten veya yüksek karbon salımına sahip olan diğer şirketler hakkında da yargıya başvurulmasının yolunu açtı.