İHA'lar, tehditler, patlamalar: Güney ve Kuzey Kore arasındaki gerilim neden artıyor?

Kuzey Kore, Güneş Kore’yi başkentine insansız hava araçları (İHA) uçurarak, aylardır artan gerilimi en üst düzeye çıkartmakla suçladı.

İddiaya göre İHA’lar, Pyongyang üzerinde propaganda broşürleri attı ve durum Kuzey tarafından “silahlı çatışmaya ve hatta savaşa” yol açabilecek bir provokasyon olarak tanımlandı.

Pyongyang yönetimi geçen Cuma günü bu iddiaları dile getirdikten sonra, birliklere ateş açmaya hazır olma emri verildiğini söyledi. Güney Kore de yanıt vermeye hazır olduklarını belirtti ve vatandaşlarının güvenliğinin tehdit edilmesi durumunda bunun “Kuzey Kore’deki rejimin sonuna” işaret edeceği tehdidinde bulundu.

Daha sonra da Salı günü Kuzey Kore, ülkeyi Güney Kore’ye bağlayan iki yolun bazı kesimlerini havaya uçurdu ve böylece daha önce bahsettiği bir tehdidi gerçekleştirmiş oldu.

Bu çıkışlar, Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’un Ocak ayında Güney’in rejimini bir numaralı düşmanı ilan etmesinden sonra, yıllardan bu yana gerilimi en yüksek seviyeye çıkartan atışmaların sonuncularıydı.

Neler oluyor?

11 Ekim’de Kuzey Kore Dışişleri Bakanlığı, Güney Kore’yi Pyonyang’a iki hafta boyunca geceleri İHA’lar yollamakla suçladı. İHA’ların dağıttığı broşürlerde “Kışkırtıcı dedikodular ve saçmalıklar olduğunu” belirtti.

Kim’in büyük nüfuza sahip kız kardeşi Kim Yo-jong İHA’ların yeniden gönderilmesi halinde Seul’ün “korkunç sonuçlarla karşılaşacağını” söyledi. Daha sonra da Güney’deki “askeri haydutların” bu provokasyonun ardında olduğuna dair “net kanıtlar olduğunu” savundu.

Kuzey Kore, havada uçan İHA’ları gösterdiğini söylediği puslu görüntüler yayımladı. Ayrıca broşürlerin fotoğraflarını da. Ancak iddialarını bağımsız kaynaklarca doğrulamanın yolu yok.

Güney Kore başta Kuzey’de İHA uçurulduğu iddiasını reddetse de, Genelkurmay Başkanı daha sonra Pyongyang’ın iddiasını ne teyit edebileceğini ne de yalanlayabileceğini söyledi.

İHA’ların, Kuzey Kore’ye balonlarla yanı materyalleri yollayan aktivistler tarafından uçurulduğuna dair dedikodular var.

Özgür Kuzey Kore Hareketi Koalisyonunun lideri Kuzey Kore’nin İHA iddiasını reddetti ve “Kuzey Kore’ye İHA yollamadık” dedi.

Kuzey Kore’nin resmi haber ajansı KCNA Pazartesi günü Kim’in Genelkurmay Başkanı, komutanlar, devlet güvenlik ve savunma bakanları ile üst düzey yetkililerle görüştüğünü bildirdi.

Habere göre Kim bu toplantılarda “acil askeri harekatın yönünü” belirledi ve yetkililere “savaş caydırıcılığı operasyonu ve kendi kendini savunma hakkı tatbikatlarıyla” görevlendirdi.

Güney Kore Genelkurmay Başkanlığı Halkla İlişkiler subayı Lee Sung-joon Kuzey’in iki ülkeyi bağlayan yollarda küçük patlamalar gibi “küçük boyutlu provokasyonlara başvurabileceğini söyledi.

Daha sonra da sembolik Gyeongui ve Donghae yollarında patlamalar oldu.

Her iki yol da uzun zamandır kullanılamayacak haldeydi ama uzmanlara göre bu yolları yok etmek Kim’in Güney ile müzakere etmek istemediği mesajını gönderiyor.

Patlamaların ardından, Güney Kore ordusu, güç gösterisi için sınırın kendi tarafında ateş açıldığını ve Kuzey’e yapılan gözlem faaliyetlerinin arttırıldığını belirtti.

Saatler sonra, Seul’ü çevreleyen Gyeonggi Bölgesi yönetim, insanların Kuzey’e propaganda broşürleri yollamasını önlemek için Kuzey Kore sınırındaki 11 alanı “tehlike bölgesi” ilan eti.

Bölgenin Vali Yardımcısı Kim Sung-joong “Gyeonggi bölgesi Kuzey Kore’ye broşür atmanın, bir askeri çatışmayı tetikleyebilecek çok tehlikeli bir hareket olduğuna karar verdi” dedi.

Kim bu broşürleri dağıtmanın “iki Kore arasındaki ilişkiler hızla kötüleşirken bölge sakinlerinin yaşamlarını ve güvenliğini tehlike altına atacağını” belirtti.

Bu durum ne gösteriyor?

Uzmanlar, İHA olaylarının Kuzey Kore’nin bunları ülkeye yönelik tehditlerin artıyormuş gibi göstermek için içerideki desteği toparladığını söylüyor.

Busan’daki Dong-a Üniversitesi’nde siyaset bilimi ve diplomasi dersleri veren Profesör Kang Dong-wan Güney için “farklı devletler” gibi ifadeler kullanmanın ve “yurttaşlar” ve “birleşme” gibi ifadeleri terk etmenin bu stratejinin bir parçası olduğunu vurguluyor.

Prof. Kang “Kuzey Kore rejimi korku siyasetine bağımlı ve bir dış düşmana ihtiyacı var. Gerilim ne zaman artsa Kuzey Kore rejime bağlılığı artırmak için dış tehditlere vurgu yapar” diyor.

Uzmanlar bu karşılıklı açıklamaların her iki tarafın da ilk göz kırpan olmak istemediği bir oyuna kilitlendiklerini gösterdiğini vurguluyor.

Seul’deki Kuzey Kore Çalışmaları Üniversitesi’nden Prof. Kim Dong-yup “İki taraf da bu aşamada taviz vermek istemiyor” diyor ve karşılıklı güvensizlik nedeniyle Seul’ün “krizi nasıl yöneteceğini stratejik bir şekilde değerlendirmesi gerektiğini“ vurguluyor.

İki Kore savaşa mı sürükleniyor?

Uzmanlar şu anda değil diyor.

Prof Kang “Gerilimin savaşa gideceğinden şüpheliyim. Kuzey Kore içeride düzeni sağlamlaştırmak için askeri çatışmadan faydalanıyor” diye konuşuyor.

“Kuzey Kore’nin bir topyekun savaş başlatma kabiliyetini sorguluyorum. Rejim, böyle bir çatışmanın getireceği ağır sonuçların çok farkında.”

Seul’deki Kore Üniversitesi’nde Kuzey Kore Çalışmaları dersleri veren Prof. Nam Sung-wook İHA’lar konusundaki atışmanın, büyük ihtimalle bir sözlü atışma olarak kalacağını söylüyor.

Prof. Nam hem Seul’ün hem de Pyongyang’ın topyekun bir savaşı kaldıramayacaklarını bildiklerini vurguluyor ve “nükleer silahların kullanılması ihtimali de düşük” diyor.