İç savaşın yaşandığı Sudan'dan gelen yağma görüntüleri ürkütüyor

Yaşanan bu yağma olayları, yakın zamanda ordu mensuplarının kontrolüne geçen Doğu Nil'deki Hac Yusuf ve başkentin kuzeyindeki Bahri gibigüvenlik zafiyeti ve ihlallerin yaşandığı bir dönemde meydana geldi. Sudan medyasına göre, ordunun kontrolünde olan Omdurman kentinde de şiddet olaylarında büyük artış yaşanıyor.

Sudan'daki sosyal medya platformlarda yayımlanan bir videoda, ordu üniforması giyen askerlerin bir evin mobilyalarını ve elektrik kablolarını çaldığı görüldü. Savaşın başlangıcından bu yana tekrarlanan bu sahnelere rağmen, yerel medyanın, ordunun ihlallerini görmezden gelmekle suçlanıyor. Bu durum halk arasında yaşanan ihlallerin gizlendiği şeklinde yorumlanıyor.

Çatışma Bölgesinden Kaçışlar Büyüyor

Sudan ordusu, Köktendinci militanların desteğiyle başkentin kuzeyindeki Bahri kentini ve doğu Nil bölgesini Hızlı Destek Kuvvetleri'nden (RSF) geri aldı. Ancak yağma ve misilleme saldırılarının artması ve yenilerinin yaşanması korkusu nedeniyle, bölge halkı Kordofan ve Darfur bölgesine göç etmeye başladı.

Benzer bir durum, ocak ayında Sudan'ın orta kesimindeki Cezire Eyaleti'nin başkenti Vad Medeni'de yaşandı. Burada, ordu birlikleri ve İslamcı milisler kontrolü ele geçirdikten sonra geniş çaplı ihlaller gerçekleştirdi. İnsan Hakları İzleme örgütü tarafından belgelenen ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Avusturyalı Volker Türk tarafından doğrulanan bu ihlaller, yasadışı infazlar, keyfi tutuklamalar ve kafa kesme vakalarını içeriyordu.

Bu hafta Vad Medeni'deki güvenlik durumu yeniden kötüleşti. Şehirde yağma olayları ve rastgele tutuklamalar artarken, son haftalarda evlerine dönen halk bir kez daha kaçmak zorunda kaldı. Radio Dabanga'nın 10 Mart tarihli habere göre, Sudan ordusunun atadığı Cezire Valisi Tahir İbrahim Hayr, durumu kontrol altına almak için "Sivil Koruma Ulusal Komitesi" adında askeri ve adli yetkililerden oluşan bir yapı oluşturdu.

Sudan'ın Başkentinde Kaos Büyüyor

Omdurman'ın kuzeyindeki Karari bölgesinde yaşayan üç kişi, ordu üniforması giyen silahlı kişilerin mahallelerinde yağma yaptığını belirtti. Bu kişiler, özellikle cep telefonlarını hedef alıyor ve direnen sivilleri silahla veya tüfek dipçikleriyle vurarak yaralıyor. Görgü tanıkları, bazı hırsızların evlere girerek gece yarısı insanları silah zoruyla soyduğunu ve bu olayların son iki gün içinde arttığını söyledi.

Özellikle Karari'nin devrim mahalleleri, Wadi Sidna hava üssüne yakın konumu nedeniyle büyük bir yağma dalgasına maruz kalıyor. Üç ayrı mahallede – Es-Savra, İskan ve Feth Şehribölgelerinde vatandaşların evlerinde yağmalandığı belgelenmiş durumda.

Ordu Kontrolleri Güvenliği Sağlamadan Yetersiz

Mart ayının başında, Karari Direniş Komiteleri, Omdurman'ın savaşın başlangıcından bu yana ciddi güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya olduğunu duyurdu. Açıklamada, polis teşkilatının çökmesi ve adli makamların görevini yapmaması nedeniyle şehirdeki suçların kontrolsüz bir şekilde arttığı belirtildi.Komitenin açıklamasında şu ifadeler yer aldı: "Güvensizlik ortamının devam etmesiyle, silahlı soygunlar, ev baskınları ve açıkça gündüz vakti yapılan saldırılar yaygınlaştı. Yetkililer ise bu duruma son vermek için hiçbir müdahalede bulunmuyor."

Sudanlı görgü tanıkları, Omdurman'ın kuzeyindeki kırsal bölgelerde yağmalanan malların satıldığı pazarların kurulduğunu bildirdi. Bu pazarlarda, çalınan ev eşyalarının satıldığı belirtiliyor.

Geçmişte de Yağma Yaşanmıştı

Geçen mayıs ayında, Omdurman'ın eski mahallelerinde silahlı askerler büyük çapta yağma gerçekleştirdi. El-Şarku'l-Avsat gazetesine göre, Sudan ordusu üniforması giymiş silahlı kişiler daha önce de Omdurman'da sivillerin evlerini soymuştu. O dönemde, Vad Nubawi Direniş Komiteleri, ordu birliklerinin bölgeyi kontrol altına almasından birkaç gün sonra, mahalledeki evlerin %70'inin yağmalandığını duyurdu. Direniş Komiteleri'nin açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

"Omdurman'ın tarihi mahallelerinden biri olan Abu Ruf'ta, ordu mensupları tarafından gerçekleştirilen büyük çaplı hırsızlıklar yaşandı. Yetkililer ise bu duruma göz yumarak suçlara ortak oluyor."

Mayıs 2024'te Sudanlılar, sosyal medya platformlarında yaptıkları paylaşımlarda, ordu içindeki bazı subayların yağma eylemlerine karıştığını belirtti. El-Şarku'l-Avsat gazetesine göre, bu subaylar Omdurman'ın eski mahallelerinde silahlı soygunlar gerçekleştirdi.

Geniş Çaplı Hak İhlalleri Devam Ediyor

Sudan ordusunun son dönemde kontrolü ele geçirdiği bölgelerde yağma ve şiddet olayları devam ediyor. Özellikle Vad Medeni, Er-Rahd ve Um Ruaba kentlerinde büyük çaplı ihlaller yaşandı. Sudanlı sivil güçler, bu kentlerdeki olayları belgeleyerek uluslararası topluma duyurdu. Ümmet Partisi ve diğer siyasi gruplar, bu suçları sert bir şekilde kınadı.

Sudan'daki durum giderek kötüleşirken, yağma, keyfi tutuklamalar ve silahlı şiddet savaşın en yıkıcı boyutlarından biri haline gelmeye devam ediyor.