Ekümeni Gerilimi

Rusya’nın ateizmi terk ettiği 1990’da Rus Ortodoks Kilisesi’nin başına getirilen Patrik 2. Aleksey’in ölümüyle birlikte gözler ekümeni kavgasına çevrildi. Rum Fener Patriği Bartholomeos ile "kim kimin emrinde" atışmasına giren 2. Aleksey "Biz bir dinin iki eşit kardeşiyiz" diyerek tartışmayı kapatmıştı. Rus Kilisesi’ne altı ay içinde seçilecek yeni liderle tartışma yeniden alevlenebilir.

Rusya Ortodoks Kilisesi Patriği 2. Aleksey dün sabah, Moskova dışındaki Peredelkino ikametgahında 79 yaşında hayata veda etti. İki yıldan beri ciddi bir hastalığı olduğu bilinen Aleksey, geçen yıl Avrupa ülkelerinden birinde adı açıklanmayan hastalıktan ötürü tedavi görmüş, ancak beklenen olumlu sonuçlar alınamadığı için yakında öleceği söylentileri yayılmaya başlamıştı.

Asıl adı Aleksey Mihayloviç Ridiger olan Patrik 2. Aleksey, Rusya’da Patrik sanının uygulanmaya başlandığı 1589 yılından bu yana 15. lider. Sovyetler Birliği’nin parçalanmaya başladığı 1990 yılında Rus Ortodoks dünyasının dini lideri seçilen 2. Aleksey, yeni Rus devletinin ateist komünizm ideolojisinden kültür ve dini köklere dönüş sürecinin önemli figürlerinden biri olmuştu.

Rusya Ortodoks Kilisesi Patrikhanesi ile İstanbul Rum Patrikhanesi arasında "kim kimin emrinde" türü tartışmaların devam etmesine rağmen, II. Aleksey yönetimi döneminde elde edilen en büyük başarı çarlık Rusya sonrası tüm dünyaya yayılan Rus kiliseleri arasında birlik ve beraberliğin sağlamış olmasıydı.

2. Aleksey’in ölümüyle, Moskova ile Fener Rum Patrikhanesi arasında ekümeni kavgasının yeniden alevleneceği yorumları yapılıyor. SSCB’nin parçalanmasından hemen sonra Rusya Ortodoks Kilisesi’nin tıpkı Rus İmparatorluğu döneminde olduğu gibi tekrar İstanbul Rum Patrikhanesi emrine girmesini savunan İstanbul Patrikhanesi, bu görüşüne en sert tepkiyi II. Aleksey’den almıştı.

Moskova ile İstanbul arasındaki ekümeni tartışmasına ölümünden bir süre önce nokta koymaya çalışan 2. Aleksey "Biz bir dinin iki eşit kardeşiyiz. Aramızda kimin daha üstün olduğunu, kimin kimin emrinde olması gerektiğini bundan sonra tartışmaya kapatıyoruz" demişti.

Ortodoks dünyasındaki krize iki yıl önce Papa 16. Benedikt de katılmıştı. Bir mesajda "Ekümenik Fener Patrikhanesi" ifadesini kullanan Papa, 2. Aleksey’i küplere bindirmişti.

Aleksey’in ölümü üzerine dün olağanüstü toplanan Rusya Ortodoks Kilisesi Divanı’nın yeni ruhani lideri altı ay içinde seçmesi gerekiyor.

Son düello

ORTODOKS kiliseleri arasında son ekümeni düellosu, Ukrayna’da yaşandı. Moskova’nın siyasi rakibi olan Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko’nun, Ukrayna’nın Hıristiyanlığı kabulünün 1020. yıldönümünde baş köşeye Fener Rum Patriğini koyması ortamı germişti. Bartholomeos Kiev’de bir Devlet Başkanı’na yaraşır protokolle karşılanırken, 2. Aleksey’i havalimanında sadece Rusya yanlısı ahali karşılamıştı.

Bartholomeos, "Kilisemizin birleşmesi için dua ediyorum. Zamanı geldiğinde Konstantinopol’un tıpkı 1000 yıl önce olduğu gibi Ortodoks aleminin merkezi olacağına inanıyorum" demişti.