Dört Kuzey Avrupa ülkesinden ortak belgesel: 'Rus gemileri, Kuzey Akım Boru Hatları'ndaki patlamalar öncesi bölgedeydi'

Gordon Corera | BBC Güvenlik Muhabiri

Dört Kuzey Avrupa ülkesi televizyonunun ortak yapımı bir belgeselde, geçen yıl Kuzey Akım boru hatlarında meydana gelen patlamalar öncesinde bölgede su altı operasyonları yapabilen Rus gemilerinin faaliyet gösterdiği öne sürüldü.

Gemilerin bölgedeki varlığının, Rus donanmasının haberleşme sistemlerine sızılmasıyla tespit edildiği iddia edildi.

Geçen Eylül'de su altında meydana gelen patlamalar, Rus gazını Avrupa Birliği ülkelerine ulaştırmak için inşa edilen Kuzey Akım Boru Hatlarını devre dışı bırakmıştı.

Patlamaların nedeni henüz belirlenemedi.

Patlamalardan hemen sonra bazı Batılı ülkeler Rusya'yı suçladı. Rusya ise patlamaların arkasında İngiltere dahil Batılı ülkelerin bulunduğunu öne sürdü.

Yakın bir zaman önce ise patlamalardan Ukrayna yanlısı unsurların sorumlu olduğuna işaret eden istihbaratın olduğuna ilişkin haberler yayımlandı.

Patlamaların olduğu bölgeye yakın ülkelerdeki resmi soruşturmalar devam ediyor.

Bu ülkeler, patlamaların kaza değil sabotaj sonucu meydana geldiğine inanıyor.

Fakat "Putin's Shadow War" (Putin'in Gölge Savaşı) adlı belgesel ve "Cold Front" (Soğuk Cephe) adlı podcast serisinde, patlamalarda Rusya'nın rolü olabileceğine işaret eden bulgulardan söz edildi.

Belgesel serisi Danimarka DR, Norveç NRK, İsveç SVT ve Finlandiya Yle televizyonları tarafından hazırlandı.

Belgeselin geçen ay yayımlanan bir bölümünde Rus gemilerinin İngiltere kıyıları dahil Kuzey Denizi'ndeki rüzgar çiftliklerinin haritasını çıkardığı belirtilmişti.

Belgeselin son yayımlanan bölümü ise Kuzey Akım'daki patlamalardan önce bölgedeki Rus gemilerinin şüpheli faaliyetlerine odaklanıyor.

Bu bölümde bölgede üç gemiden söz ediliyor.

Bunlar Rus donanmasına bağlı araştırma gemisi Sibiryakov, SB-123 adlı bir römorkör ve Rus donanmasından adı tespit edilemeyen başka bir gemi.

Belgeselde bu "hayalet gemilerin" vericilerinin kapalı olduğu belirtiliyor.

Bununla birlikte Haziran-Eylül 2022 tarihleri arasında Rus donanma üssüne gönderdikleri mesajlardan bu gemilerinin hareketlerinin izlenebildiği belirtiliyor.

Gemilerin hareketlerini İngiliz donanmasında Rus Baltık Donanması'nı izlemekle görevli olan ve 2018'de emekliye ayrılan bir subayın tespit ettiği ifade ediliyor.

Belgeselde adı açıklanmayan bu kişi, araştırmasında açık kaynaklar ve telsiz haberleşmesinden elde ettiği bilgileri kullandığını söylüyor.

Bu gemilerin patlama bölgesinin yakınlarında tespit edildikleri, burada birkaç saat kaldıkları ve bir keresinde neredeyse tüm günü burada geçirdikleri öne sürülüyor.

Sibiryakov'un su altı keşif ve haritalandırma yapabildiği ve küçük su altı araçları taşıdığına inanılıyor.

Emekli İngiliz donanma subayına göre gemi Haziran'da, sonradan patlamanın yaşanacağı bölgede sıra dışı bir rota izledi ve gizli iletişim moduna geçti.

Adı tespit edilemeyen gemi de o dönemde bir hafta önce bölgedeydi.

SB-123 römorkörü ise Eylül'deki patlamalardan sadece beş gün önce bölgeye geldi.

Telsiz haberleşmesinden elde edilen bilgilere göre gemi Rusya'ya dönmeden önce tüm geceyi burada geçirdi.

Belgeselde uydu görüntülerinin, bu geminin sıra dışı bir rota izlendiği tezini desteklediği belirtiliyor.

Alman medyasında istihbarat kaynaklarına atfen yayımlanan haberlerde de Baltık Donanması'na bağlı SB-123'ün 21-22 Eylül tarihleri arasında bölgede olduğu iddia edildi.

Belgeselde konuşan uzmanlar, bu römorkörün deniz yatağında operasyonlara katılan denizaltıları kurtarma ve bunlara destek sağlama kapasitesi olduğunu söyledi.

Geçen hafta Danimarka ordusunun patlama bölgesinde daha önce Rus donanmasına bağlı, su altı operasyonları için kullanılan başka bir gemiyi fotoğrafladığı ortaya çıkmıştı.

Bir Danimarka gazetesine göre denizaltı kurtarma gemisi SS-750 patlamalardan dört gün önce bu bölgede görüntülendi.

Bu gemi, küçük bir denizaltı taşıyabiliyor.

Belgeselde gemilerin ne yaptıklarına dair kesin kanıtlar bulunduğu ya da patlamaların arkasında Rusya'nın olduğu söylenmiyor.

Ancak bu sırada dışı faaliyetlerle ilgili şüphelere dikkat çekiliyor.

Rusya, patlamalarda rolü olduğu iddialarını reddediyor.