Çocuk göçmenler, ABD'de tutuldukları kamplardaki ihmal, pislik ve korkuyu anlatıyor

ABD'de, 20 bini aşkın göçmen çocuğun tutulduğu, ülke geneline yayılmış geniş bir gözetim merkezleri sistemi var. BBC'nin yaptığı özel araştırmada, çocuklar ve görevlilerle yaptığı bir dizi söyleşiler, soğuk, hastalık, ihmal ve kirlilik iddialarını gün ışığına çıkarttı.

Rio Grande'de, Teksas ve Meksika arasındaki sınırı oluşturan nehirde geceyarısıydı ve Meksika tarafından ışıklar yanıp, sönmeye başladı. Karanlıkta sesler duyurabiliyordu. İnsanlar göründü, küçük bir sala bindiler ve nehri geçmeye başladılar.

Sal, ABD tarafında gözüktüğünde, göçmenlerin yüzleri seçilebiliyordu. Yarısından fazlası çocuktu. Mart ve Nisan aylarında 36 binden fazla çocuk yanlarında bir yetişkin olmadan ABD'ye geçti. Bu, son yılların en yüksek sayısıydı.

Çocukların bir çoğu, zaten ABD'de bulunan anne ve babalarıyla birleşmek için bu yolculuğa çıkıyor. ABD hükümeti, çocukların yüzde 80'inden fazlasının ABD'de bir aile mensubu olduğunu söylüyor.

Başkan Joe Biden, iltica etmek isteyen refakatsiz çocuklara sınırları açtı ve eski Başkan Donald Trump'ın Covid-19 nedeniyle göçmenleri geri çevirme politikasını bir ölçüde esnetti.

Çocuklar, tükenmiş bir halde nehrin kenarına çıktılar. İki küçük kuzen el ele tutuştu. Bir başka genç, 17 yaşındaki Jordy, çetelerden korktuğu için Guetemala'dan kaçtığını söylüyor. Ancak bu gece, ABD'de onu göçmen gözetin merkezinde nelerin bekleyebileceğinden korkuyor. Jordy, bu merkezle ilgili çeşitli hikayeler duyduğunu söylüyor.

"Bizi bir buz kutusuna koyup, sorular soracaklar" diyor.

Göçmenler arasında çok kötü bir şöhrete sahip olan bu "buz kutular" ABD Sınır Devriyesi göçmen işlem merkezlerindeki çok soğuk odalar ya da bölmeler.

Jordy'ye diğer çocuklarla birlikte sıraya girmesi söylendi. ABD Gümrük ve Sınır Koruma (CBP) muhafızları, genelde mahkumların intihar etmelerini önlemek için yapılan bir uygulama olan çocukların ayakkabı bağlarını kemerlerini alıyordu.

Jordy ve diğer çocuklar daha sonra bir otobüse konulup, götürüldüler. Şu anda ABD gözetiminde olan 20 binden fazla çocuğun arasına katıldılar. Bu merkezler ülke çapında ve en az 14'ü yeni inşa edildi.

Mart sonunda CBP, Donna-Teksas'ta bulunan bir tesisinde, küçük kasabaya hakim konumdaki çok sayıda dev beyaz çadırdaki kötü koşulları gösteren, rahatsız edici görüntüleri yayımladı. Teszis aslında 250 kişi için yapılmıştı ama zirve yaptığı dönemde bu sayı 4 bini aştı.

Gazetecilerin içerideki çocuklarla konuşmasına izin verilmedi. Bunun yerine biz de, ABD'deki gözetim merkezlerinde tutulduktan sonra salıverilen çocukların izini sürdük.

ABD'ye tek başına geçen 10 yaşındaki Ariany, bahar aylarında çoğu Donna'da olmak üzere gözetim merkezlerinde 22 gün geçirdi. Acil durumlarda kullanılan gümüş rengi battaniyelere sarılı halde, yeni yürümeye başlamış bebeklerden, gençlere kadar çok sayıda çocukla birlikte bir plastik bölmede kaldığını anlattı.

"Çok üşüyorduk" diyor. "Uyayacak yerimiz yoktu, dolayısıyla yerdeki matları paylaşarak yatıyorduk. Beş kız iki matta yattık"

Ariany sonunda, Mart sonunda annesi Sonia'yla birleşti.

Annesinin iletişim bilgilerini ABD'li yetkililere verdi ve böylece annesi bulundu. Sonia çete şiddeti yüzünden altı yıl önce oğluyla birlikte Honduras'tan kaçtı. O zaman bu yolculuk için çok ufak olan kızı Ariany'yi teyzesiyle birlikte bırakmıştı.

16 yaşındaki Cindy de bahar aylarında Donna'da tutulu. Cindy'de kendi bölmesinde 80 kız çocuğu olduğunu ve akıtan borular nedeniyle altlarındaki battaniyelerin ıslandığını anlatıyor

"Hep ıslak kalkıyorduk. Yanlamasına uzanıp, yatıyorduk ve sıcak kalmak için birbirimize sarılıyorduk" diyor.

Ariany ve Paola ve Donna'dan bırakılan 16 yaşındaki bir başka genç daha BBC'ye, kendilerine verilen yiyeceklerin süresinin geçtiğini, çürük olduğunu ya da düzgün pişirilmediğini söylüyor. Çok sayıda çocuğun hastalandığını belirtilyorlar.

Gözetim altında tutulduğunda 17 yaşında olan Jennifer "Bazı kızlar bayıldı" diyor.

Donna'da kalan kızların bazıları haftada bir duş alabilmiş. Ancak bazılar birkaç hafta boyunca yıkanamadıklarını belirtiyor. Paola da kirlilikten çok muzdarip olduğunu söyleyenlerden.

"Kafam kaşınmaya başladı ve bunun normal olmadığını fark ettim. Başımı kontrol ettiler ve bitlendiğimi söylediler"

Çocuklar sıkışık ortamda uyuduğu ve yemek yediğ için, bölmeler kısa sürede kokmaya başladı. 10 yaşındaki Ariany gardiyanların, bölmelerini temiz tutmayan çocukları tehdit ettiklerini söyüloyr.

"Bazen gelip, ortalığı dağıtırsak bizi orada daha uzun süre bırakmakla tehdit ediyolarlardı" diyor.

Çocuklar geceleri, çadırların ağlama sesleriyle dolduğunu ifade ediyor.

Cindy "Hepimiz ağladık, en küçükten en büyüğümüze dek. İki yaşında, birbuçuk yaşında bebekler vardı. Ağlıyorlardı, çünkü annelerini istiyorlardı" diyor.

Paola da, küçük çocuklara yardımcı olmaya çalıştığını, ancak kendisinin de annesine kavuşamayacağından kaygılandığını anlatıyor.

"Önümde ağlıyorlardı ve onları avutmaya çalışıyor, bir gün oradan çıkacağımızı söylüyordu. Ama bazen ben de kendi içimde şüpheye düşüyordum, çünkü görevliler annemin numarasını, adresini sormuyolarlardı ve ben de kötü hissediyordum" diyor.

Binlerce çocuk farklı yerlere götürülüyor

Ve bir gün Cindy'nin durumu kötüleşmeye başladı ve hastalandı. Gözetim altındaki çok sayıda çocuk gibi Covid-19 testi pozitif çıktı. Sağlık ve İnsani Hizmetler (HHS) geçen yıldan bu yana sadece Teksas'ta 3 binden fazla çocukta Covid-19 görüldüğünü söylüyor. Ülke genelindeki yeni acil gözetim merkezlerindeki toplam sayı ise bilinmiyor.

Sonunda Cindy, nereye götürüldüğü söylenmeden diğer 40 Covidli çocukla birlikte önce otobüse, daha sonra da bir uçağa bindirildi ve 2400 kilometre uzaklıktaki San Diego, California'ya götürüldü. Yeni bir gözetim merkezine, yaklaşık 1500 çocuk kapasiteli bir toplantı merkezine götürülmüşlerdi. Sıra sıra, derme çatma kamp yatakları vardı.

Cindy, Covidli çocuklarla dolu bir bölmede, sağlıklı çocuklardan uzak tutulduğunu söylüyor. Koşulların Donna'dan daha iyi olduğunu, ancak banyo yapmak için günlerce beklediğini vurguluyor.

Bu çocuklar kim?

Her gün, ABD'deki sınır kentlerinden çocuklarla dolu uçaklar kalkıyor.

Uçuşları takip eden Witness at the Border (Sınırdaki Tanık) adılı kuruluştan Thomas Cartwright "Bazı günler bu uçuşlarda yüzlerce çocuğun ülke geneline gönderildiğini tahmin ediyoruz" diyor.

Son birkaç haftada, yaklaşık 3 bin dolayında çocuk Donna'daki tesisten çıkartıldı ve HHS tarafından ülke genelinde yönetilen çocuk gözetim merkezleri ağına gönderildi. Bunlara Cindy'nin gönderildiği San Diego'daki tesis de dahil.

Acil Giriş Tesisi diye bilinen bu tesislerden en az 14 adet var. Büyük Amerikan kentlerindeki askeri üslerde, toplantı ya da spor salonlarına kuruluyorlar. Bunlar, 22 eyalete yayılan 200 göçmen çocuk gözetim merkezi sisteminin bir parçası.

Bu da Donna'nın artık o kadar kalabalık olmadığı anlamına geliyor. Şu anda kampta 300 dolayında çocuk tutuluyor. Sınırdaki göç dalgası sürerken, tesis genişletiliyor.

Acil Giriş Tesisleri'nden biri de, Dallas'ın merkezindeki Kay Bailey Hutchinson konferans merkezi. Büyük bir salonda 2270 kamp yatağı yer alıyor ve zirve yaptığı dönemde 13-17 yaşlarındaki yüzlerce erkek çocuğu burada tutuldu.

Dallas'taki merkezde çalışan personel, bir gizlilik sözleşmesi imzaladıklarını ve içeride olanlar hakkında konuşamayacaklarını söylüyorlar.

'İntiharı düşünen' çocuklar

Ancak bazıları, adlarının verilmemesi şartıyla konuşmayı kabul etti.

Bir çalışan "Çocuklar hep yeterince yiyecek olmadığından şikayet ediyor" dedi.

Ayrıca merkezin soğuk olduğunu, gençlere birer ince battaniye verildiğini ve neredeyse bütün gün boyunca kamp yataklarının etrafında tutulduklarını belirtti.

"Erkek çocukları 45 gündür gün ışığı olmadan, başka bir eğlence, temiz hava, hiç bir şey olmadan tutuluyor" diyor.

Çocuklara iki haftada bir sadece 30 dakika, kapalı bir odada rahatlama imkanı verildiğini ve bazılarının haftalardır merkezde tutulduğunu da aktarıyor.

"Hepsi depresyonda. Geçen gün bazılarının içerideki koşullar yüzünden intiharı düşündüğünü duydum"

"Mahkum gibi davranıyonlar. Bu merkezin, refaktsiz küçükleri bakım için minimum koşulları karşılayamaması korkutucu."

Sağlık ve İnsani Hizmetler Departmanı (HHS) göçmen çocukların yeni gözetim merkezinde ihmal edildikleri iddiasına Çocuklara besleyici yiyeceklere, temiz kıyafetlere, rahat yataklara, eğitime ve rahatlatıcı faaliyetlerle, sağlık hizmetlerine erişebilecekleri güvenli ve sağlıklı ortamlar sunuldu" yanıtını verdi. Yazılı açıklamada Dallas'taki merkezin de gerekli bakım standartlarını surduğu vurgulandı.

Çocuklar düzenli olarak salıveriliyor, ancak birçoğu için bu çok yavaş işleyen bir süreç. Gözetim merkezlerinde kalınan süre ortalama bir ay.

En büyük Acil Giriş Merkezi El Paso, Teksas'taki Fors Bliss askeri üssünde bulunan çadırlar. Buradaki çöl koşullarında 4500'den fazla çocuk kalıyor. Kapasitesi ise 10 binden fazla.

BBC'ye bilgi vere bir kaynak bazı çadırlarda dizi dizi ranzalarda yatan 500 ila 800 kız ve erkek çocuklarının bulunduğunu söyledi. Kaynak, yüzlerce cocuğun Covid tecridinde kaldığını ve ayrıca uyuz olan ve bitlenen çocuklar için ayrı çadırlar olduğunu belirtti. Kaynaklar, yaşam koşullarının hijyenik olmadığını ve kızların kaldığı çadırda en az bir cinsel taciz iddiası bildirildiğini kaydetti. Resmi bir belgeye göre altı yaşından küçük çocuklar Fort Bliss'e gönderilebiliyor. HHS, BBC'nin Fort Bliss'teki iddialar konusunda açıklama isteğine yanıt vermedi.

Agony at the border

Los Angeles'te yaşayan ve 30 yıldan uzun süredir travma geçirmiş çocuklarla çalışan psikiyatr Amy Cohen, kamplarda bulunduğu iddia edilen koşulları çocuklar için çok yıpratıcı olablieceğini belirtiyor.

"Çocuklar bu koşullarda haftalarca kalsa bile, bir çoğu ileriki yaşamlarında büyük bir psikiyatrik hastalık geçirme, madde bağımlılığı ve intihara yatkınlık gibi bir çok sorunla karşı karşıya kalabilir" diyor.

Cohen bu göçmen çocukların daha da büyük bir risk altında olduklarını, çünkü bir çoğunun sınırda anne veya baba olmayan bir aile üyesinden ya da aile üyesi olarak güvendikleri birinden ayrıldıklarını vurguluyor.

"Bir çocuk biyolojik anne ya da babası olmayan biriyle de gelse, bu birey psikolojik anne babaları da olsa, bu kişiden ayrılıyorlar, kucaklarından, kollarından alınıyorlar ve refakatsiz küçük deniliyor"

Cohen ayrıca, anne ve babaların da çocuklarından ayrılma kararı almaya zorlandıklarını, çünkü geri çevrilen ailelerin sınırdaki tehlikeli Meksika kentlerinde kalmak yerine, sıklıkla çocuklarını tek başına sınırın diğer tarafına gönderdiklerini vurguluyor. Bu kentlerde de çocukların, tecavüz, insan kaçakçılığı ve saldırı riskleri altında olduklarını kaydediyor.

"Yani bu çocuklar, çocuklarını koruyamayacaklarını hissettiklerinde, çocuklarının yaşamlarını korumak için onları sınırın öte yanına göndermeye zorlanmış hissediyorlar."

Şimdi, eski Başkan Trump'ın sözde "sıfır tolerans" politikasında bir dönem olduğu gibi, artık çocukların sınır muhafızları tarafından anne ve babalarından zorla alınmamasına karşın Cohen, aileden ayrılma sürecinin derin bir psikolojik hasar verdiğini anlatıyor.

"Trump yönetiminin 'sıfır tolerans' politikası çerçevesinde anne ve babalarından alınan çocuklarla görüşmeler yaptım. Ayrıca, şimdi halalarından, teyzelerinden, kardeşlerinden alınan çocuklarla konuştum. Tamamen aynı travmayı görüyorum."

CBP BBC'ye yaptığı açıklamada, federal yasalara göre anne ve babası veya bir vasisi olmayan çocukların refakatsiz olarak kabul edildiğini ve yetişkin arkabası olmaksızın HHS'e nakledildiğini belirtti.

Pandemi sağlık talimatı, çok sayıda yetişkinin ve ailelerin hala sınırlardan geri çevrilmesi anlamına geliyor ve Biden da göçmenlere bu tehlikeli yolculuğu yapmamaları çağrısında bulundu.

Ancak Biden yönetimi, 18 yaşından küçük küçük refakatsiz çocukların ve kısa bir süre önce de küçük çocukları olan bazı ailelerin, iltica başvuruları değerlendirilirken ABD'ye girmesine izin verdi. buna ek olarak, son günlerde ABD'nin özellikle tehdit altında bulunan göçmenlerin yaptığı günde 250 başvuruyu gözden geçireceği vurgulandı.

Çok sayıda çocuk, Biden'ın göçmenleri kabul etmek için büyük adımlar attığı ve halefinin göç politikalarını tersine çevirdiği dedikodularının da teşvikiyle, aileleriyle buluşmak için yola çıkıyor.

Teksas eyaletinden Cumhuriyetçi Kongre Üyesi Beth Van Duyne, Biden'ın çocukların sınırı tek başlarına geçmesine izin verme politikasının, krizin nedeni olduğunu savunuyor.

Van Duyne, eyaletteki iki gözetim merkezini ziyaretinin ardından "Yönetim kesinlikle ailelerin ayrılmasını teşvik ediyor. Bu merkezlerin hiç biri çocuklara bakabilecek donanıma sahip değil" dedi.

Ancak bazı merkezleri gezen Demokrat Kongre Üyesi Sylvia R. Garcia ise, yönetimin çocukların koşullarını iyileştirmek için büyük adımlar attığını savundu.

"Evet bazı sorunlar var ama gördüklerime dayanarak söylüyorum, yönetim göç dalgasının başlangıcına kıyasla daha iyi bir iş çırkartıyor, çünkü o zaman bu büyük sayıya hazırlıklı değillerdi ve gerekli tesisler yoktu, şimdiyse var."

Çocuklara 'gereksiz bir travma yaşatılıyor'

Sorunun özünde, ABD'ye tek başına ya da aileleriyle gelen çocuk göçmenlerin son 10 yılda büyük artış göstermesi ve yönetimin çocukları ABD'deki aileleriyle birleştirecek etkin bir sisteme sahip olmamasının bulunduğu belirtiliyor.

Willimate Universitesi Hukuk Fakültesi'nden Warren Bingord "ABD'ye gelen çocuklara, ülkenin 21. yüzyıl göç eğilimlerine göre çağdaş bir sınır yönetim sistemi kuramaması nedeniyle gereksiz bir travma yaşatılıyor" diyor.

Donna'daki çadırlarda haftalarca kalan 10 yaşındaki Ariany, daha sonra bir başka sığınakta kalırken, kalpler ve çiçekler bulunan resimler çizdi.

"Bu resimleri yaptım, çünkü mutsuzdum." dedi ve bize resimlerle İspanyolca yazdığı yazıyı gösterdi. "Seni seviyorum, anne. Hepinizi seviyorum" yazıyordu.

Ariany'nin annesi, neşeli, sosyal bir çocuk olan kızının gözetimde geçirdiği günlerden sonra değiştiğini söylüyor.

"Çok sessiz, çok az konuşuyor. Etrafındaki çocuklara katlanamıyor." diyor.

Amy Cohen ise "En çok kaygılandığımız çocuklar, sessiz kalan çocuklar" diyor. Tehlikenin özellikle de en küçük çocuklar için büyük olduğnu söylüyor ve ekliyor;

"Travma bilinçaltına gidiyor, orada duruyor ve yüzeyin altındaki mayınlar gibi kalıyor".

Ariany şu anda kabuslar görüyor. Annesi Sonia "Kabsuslar görüyor. Ağlayarak, çığlık atarak uyanıyor" diyor.

Paola ise eve geldiğinde gece, gündüz ağladığını ve uyumakta zorlandığını anlatıyor.

"Bu ülkede hiç kimsenin, böyle bir muameleyi hak etmediğini düşünüyorum. Bazen güçlü olma taklidi yaptım. Çünkü bu hayatta güçlü olmalısınız. Ama böyle bir şey kalbimize iz bırakıyor, çünkü bunu aşsak bile, daima hatırlayacağız"