Çin, Lockheed Martin ve Boeing dahil Tayvan'a silah satan Amerikan şirketlerine yaptırım uygulama kararı aldı

Çin hükümeti, Tayvan'a 1,8 milyar dolarlık silah satışına onay veren Trump yönetimine misilleme yapacağını açıkladı.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Lockheed Martin, Boeing ve Raytheon dahil silah satışına dahil olan tüm Amerikan şirketleri ve vatandaşlarına yaptırım uygulama kararı aldığını duyurdu.

Çin, Tayvan'ı kendi toprağı olarak görüyor ve gerekirse güç kullanarak bölgeyi geri alacağını söylüyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, Pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında ABD'den Tayvan'a silah satışını durdurmasını ve Taipei yönetimiyle askeri bağlarını kesmesini istedi.

Trump yönetiminin Tayvan'a silah satışı ve Çin'in misilleme kararının iki ülke ilişkilerine son birkaç yıldır hakim olan gerilimi daha da artırabileceği belirtiliyor.

'Anlaşma güvenlik çıkarlarımıza zarar veriyor'

Sözcü Lijian, basın toplantısında "Ulusal egemenliğimizi ve güvenlik çıkarlarımızı korumak için gerekli adımları atmaya devam edeceğiz" dedi ve ABD'nin Tayvan'a silah satışının Çin'in "Tek devlet" ilkesini ihlal ettiğini ve güvenlik çıkarlarına zarar vereceğini söyledi.

Sözcü, Amerikan vatandaşları ve şirketlerine uygulanacak yaptırımlar hakkında ayrıntı vermedi ancak Lockheed Martin, Boeing ve Raytheon gibi büyük Amerikan şirketlerinin adını geçirdi.

ABD, Çin'in açıklamasını kınadı

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, Çin'in yaptırım "tehdidini" kınadı ve bunların "yapıcı olmadığını" söyledi.

Sözcü, "Pekin'in Amerikan şirketleri ve yabancı şirketlerin, meşru müdafaa hakkını desteklemek için Tayvan'a silah satışına misilleme yapma çabalarını kınıyoruz. Çin Hava Kuvvetleri'nin düşmanca müdahaleleri nedeniyle (Tayvan'a destek) bir gereklilik haline gelmiştir" dedi.

Boeing: ABD Savunma Bakanlığı karar veriyor

Boeing, Tayvan'a hangi savunma sistemlerinin satılacağına ABD Savunma Bakanlığı'nın karar verdiğini belirtti.

Şirket sözcüsü CNN'e, "Herhangi bir ülkeye ya da entiteye yapılan askeri satışlar doğrudan alıcı ve Amerikan hükümeti/Pentagon'un sorumluluğundadır" dedi.

Lockheed Martin'in açıklamasında da şirketin Amerikan hükümetiyle yakın iş birliği halinde çalıştığı, yabancı ülkelerle askeri anlaşmaların alıcı ülkeyle ABD yönetimi arasında yapıldığı belirtilerek "Lockheed Martin, yabancı ülkelerle ticaretinde ABD hükümetinin politikalarına tabidir. 70'ten fazla ülkeyle iş yapıyoruz ve hepsi ABD hükümetinin denetimi altındadır" denildi.

Raytheon henüz Çin Dışişleri Bakanlığı'nın yaptırım açıklaması hakkında yorum yapmadı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın geçen hafta onay verdiği silah satışı kapsamında Tayvan bu ülkeden "muharebe ve asimetrik savaş kabiliyetini artıracak" silah sistemleri alacak.

ABD Savunma Bakanlığı anlaşmanın roket rampaları, sensörler ve topçu silahları dahil üç silah sistemini kapsadığını açıklamıştı. Anlaşma uyarınca Tayvan güdümlü cruise füzeleri, hafif seyyar roket rampaları ve savaş uçaklarına monte edilebilen hava keşif sensor sistemleri alacak.

ABD-Tayvan ilişkileri

Son aylarda ABD yönetimi Tayvan'a ilgisini artırdı.

Ağustos'ta ABD Sağlık Bakanı Alex Azar, Tayvan'ı ziyaret eden en üst düzey ABD'li yetkili oldu. Azar, Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen'le görüşmüştü.

Pekin bu ziyarete sert tepki göstermişti. Çin, ABD'yi "Tayvan'daki bağımsızlık yanlısı unsurlara yanlış mesaj göndermemesi gerektiği konusunda uyarmış" ve ABD ile ilişkilerinin ağır şekilde zarar görebileceğini duyurmuştu.

Çin daha önce iç kamuoyuna "Tayvan'ın gelecekteki işgal planı" olarak sunulan askeri tatbikatlarına hız vermişti. Ancak uzmanlar, Çin'le Tayvan arasında yakında bir savaş yaşanmasına ihtimal vermiyor.

ABD'nin Tayvan'a silah satmasına ve adaya örtülü bir güvenlik garantisi sunmasına karşın, Tayvan'la resmi bir savunma anlaşması imzalamış değil.

Tayvan'ı 14 ülke tanıyor

Washington daha önce Japonya, Güney Kore ve Filipinler'le savunma anlaşmaları yapmıştı. Tayvan, Çin'den 1940'lardaki iç savaş sırasında ayrıldı. Ancak Pekin yönetimi bir aşamada adanın gerekirse güç kullanılarak geri alınacağını söylüyor.

14 ülke ve Papalık Makamı Tayvan'ı tanıyor. ABD iç savaş sonrasında 30 yıl süreyle Tayvan'ı tanımış ancak 1979'da bu kararını geri almıştı.

2010 yılında ABD'nin Tayvan'a 6 milyar 400 milyon dolar değerinde füze, helikopter ve gemi satma kararı yine Çin'in tepkisini çekmişti. Çin yönetimi, Washington ile karşılıklı askeri ziyaretleri askıya almıştı.