Bu Kadar Benzerlik AB'de İşe Yarar mı

İspanyol filozof Ortega y Gasset’in öncülüğünde bir grup entelektüel, "Sorun İspanya ise çözüm Avrupa’dır" görüşünü dile getirdiklerinde yıl 1911’di.

Aynı yıllarda, Osmanlı münevverleri de benzer bir arayış içindeydi aslında. William Chislett, buradan yola çıkarak, "Hem Atatürk hem Ortega y Gasset için -eğer kendi dönemlerinde mevcut olsaydı- AB üyeliği ulusal bir hedef olurdu" diyor.

Deneyimli gazeteci

Gerçekten de, İspanya’nın Avrupa Birliği serüveni ile Türkiye’nin serüveni büyük benzerlikler taşıyor. Sadece o kadar da değil üstelik, tarihsel nitelikler açısından bakıldığında da İspanya ile Türkiye arasında önemli benzerlikler var. İngiliz gazeteci William Chislett tarafından hazırlanan ve Açık Toplum Enstitüsü tarafından yayımlanan "İspanya Deneyimi: AB Yolunda Türkiye’ye İlham Kaynağı" isimli kitapta bu benzerlikler çarpıcı bir biçimde aktarılıyor:

"Avrupa’nın çevresinde Akdeniz’in iki ucunda yer alan ve her ikisi de stratejik deniz yollarını (İstanbul, Çanakkale ve Cebelitarık boğazları) kontrol eden İspanya ve Türkiye, birçok farklı kültür ve halkın karşılaşma noktaları olmuş sınır ülkeleridir. Anadolu ve İberya, Roma İmparatorluğu’nun hákimiyeti altında yaşamıştır. İslam’ın ortaya çıkışından sonra her ikisi de Araplar tarafından işgal edilmiştir. Güney İspanya, 711 ile Kral Ferdinand ve Kraliçe Isabella’nın İspanya’yı dini zeminde birleştirdikleri ve Müslümanlar ile Yahudileri sürdükleri 1492 yılları arasında Müslüman yönetim altında yaşamıştır. İstanbul’daki ilk baskı makinesi 1493’te Seferad Yahudileri tarafından yapılmıştır."

Kitaba bir son söz yazan emekli Büyükelçi Volkan Vural’ın da dediği gibi, "William Chislett’in İspanya’nın Türkiye için olası bir ilham kaynağı olmasına ilişkin incelemesi verilere dayanmakta ve iki ülke arasındaki çarpıcı benzerlikleri ortaya çıkarmaktadır."

Şaşırtıcı benzerlikler

İki ülke de imparatorluk bakiyyesi. Osmanlı Müslüman dünyanın, İspanya Hristiyan dünyanın liderliğine soyunuyor.

Her iki ülkenin de Avrupa’daki imajı yaralı. İspanya’nınki engizisyon ve Latin Amerika işgali, Türkiye’ninki Viyana kuşatması yüzünden.

Her iki ülkede tarıma dayanıyor ve devletçi bir geçmişe sahip. Her iki ülkede de köyden kente göç sürüyor.

Her iki ülkede Amerikan üslerinin yapılış tarihi neredeyse aynı. İki ülke halkı arasında da Amerikan karşıtlığı son derece yüksek.

Muhtelif Avrupa ülkelerinde yüzbinlerce İspanyol ve Türk işçi var.

Her iki ülke de azınlık milliyetçiliğini kontrol altına tutmakta zorlanıyor. İspanya’nın Bask ve Katalan sorunu, Türkiye’nin ise Kürt sorunu çözüm bekliyor.

Her iki ülke de hem gelenekçi, hem de modernleşme yanlısı. İspanya’da Katolik kilisesi ve karşıtları, Türkiye’de ise laikler ve İslamcılar arasında kutuplaşma yaşanıyor.

İspanya AB’ye üye olarak sorunlarının önemli bir kısmını çözdü. Türkiye, AB’ye üye olarak sorunlarının önemli bir kısmını çözmek istiyor.