Brunei Sultanı Hassanal Bolkiah Kimdir?

Güneydoğu Asya'nın ufak şehir devleti Brunei'in sultanı Hassanal Bolkiah son olarak LGBTİ bireylere taşlanarak idam cezası (recm) getirerek dikkatleri üzerine çekti.

Hassanal Bolkiah, ülkesinde "İslami öğretilerin giderek güçlendiğini" görmek istediğini söyledi.

72 yaşındaki Bolkiah, mutlak monarşiyle yönetilen ülkede 50 yıldan uzun süredir tahtını kimselere bırakmadı. 2014'te de ülkede şeriat hükümlerini uygulamaya başladı.

Dünyanın en zengin insanları arasında yer alan Hassanal Bolkiah, vatandaşlarına mütevazi bir yaşam sürmelerini öğütlerken yeryüzündeki en devasa sarayda yaşadığı gerekçesiyle "ikiyüzlülükle" de suçlanıyor.

Brunei Sultanı Hassanal Bolkiah hakkında bilinenleri derledik.

Sultan, Başbakan, Dışişleri-Savunma-Maliye Bakanı

Brunei'in "acımasız" yasalarla vatandaşlarını cezalandırmakla suçlanan sultanının tam adı, Sultan Hacı Hassanal Bolkiah Muiziddin Vaadullah ibn Al Merhum Sultan Hacı Ömer Ali Seyfeddin Saad El Hayri.

Sultan Bolkiah, dünyada İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth'ten sonra en uzun süre hüküm süren ve hala görevde olan monark.

Krallığı 1967 yılında tahttan çekilen babası Sultan III. Hacı Ömer Seyfeddin'den devralan Bolkiah, veliaht prensi seçildiğinde ise 15 yaşındaydı.

Bolkiah, yalnızca Brunei Sultanı ve Başbakanı değil aynı zamanda Dışişleri Bakanı, Savunma Bakanı ve Maliye Bakanı ünvanlarına sahip.

1984'te ülkesinin İngiltere'den bağımsızlığını ilan eden Sultan, İngilizlerin egemenliğindeki bürokratik yapılanmayı elden geçirerek Bruneili devlet memurlarını görevlendirdi.

Mutlak monarşinin temelleri onun iktidarında güçlendirildi. 1800 odalık altın kubbeli saray

Forbes zenginler listesinin başlarından inmeyen Bolkiah, 20 milyar dolara yakın olan servetini ülkesinin zengin petrol ve doğalgaz kaynaklarına borçlu.

Altın kubbeli ve 1800 odalı görkemli sarayı da cabası. Istana Nurul Iman isimli saray, dünyanın en büyük meskun sarayı.

Dünyadaki en büyük Roll-Royce otomobil koleksiyonuna sahip olduğu belirtilen Brunei Sultanı'nın 500'e yakın arabası var.

Otomobil koleksiyonunun toplam değeri ise 4 milyar dolar civarında.

Dünyanın dört bir yanında dokuz lüks oteli olan Bolkiah, şaşalı bir yaşam sürerken halkına İslami kurallar çerçevesinde mütevazi bir yaşam sürmelerini öğütlüyor. Bu da bazı çevrelerce kapalı duvarlar arasında da olsa tepki çekiyor. Eşcinsellere recm 2013'te yasalaştı

Brunei'de 2014 yılından bu yana Şeriat hükümleri uygulanıyor.

Bugün en çok tartışma yaratan yasa ise kuşkusuz Çarşamba günü yürürlüğe giren LGBTİ bireylere yönelik taşlama idam cezası.

Bu yasa aslında 2013 yılında resmiyete geçti ancak uygulamaya geçirilmesi tepkiler nedeniyle hep ertelendi. Aslında yıllardan beri ülkede eşcinsellik suç olarak görülüyor, 10 yıla kadar da hapis cezası öngörülüyordu.

Öte yandan yeni uygulamaya geçecek Şeriat hükümleri bununla sınırlı değil. Hırsızlıkla suçlananların el ve ayaklarının kesilmesi gibi sert cezalar da var. Brunei'de tecavüz, zina, hırsızlık, din değiştirmek ve Muhammed Peygamber'e hakaret etmek de idamla cezalandırılıyor. Kürtaj olan kadınlar ise insanların içinde kamçılanıyor.

'İslami öğretiler'

Geçtiğimiz hafta Brunei hükümetinin internet sitesinden duyurulan cezaya dünyadan tepki yağdı ancak Sultan Bolkiah geri adım atmadı.

Bolkiah, "İslami öğretilerin güçlendirilmesi" çağrısında bulundu ve "Brunei adil ve mutlu ülkedir" dedi.

Ancak bu kararlılığı uluslararası kamuoyunun tepkisini çekti.

Birleşmiş Milletler (BM), söz konusu yasaları "acımasız ve insanlık dışı" olarak nitelerken, ABD, Almanya, Fransa ve Avustralya gibi ülkelerin dışişleri bakanlıkları da Brunei'i kınadı ve yasaları yürürlükten kaldırması gerektiğini açıkladı.

Amerikalı ünlü oyuncu George Clooney ve bazı diğer ünlüler, Sultan'ın elindeki lüks otellerin boykot edilmesi çağrısında bulundu.

Geri adım atmaya yanaşmayan Brunei, ülkesinin "kendi hukuk kurallarına" riayet etmeyi sürdüreceğini vurguladı.

Brunei ayrıca, sadece camilerde değil diğer kamusal alanlarda da ezan okunmasını istediğini belirtti.

Bolkiah neden baskıyı artırdı?

Sultan'ın toplumsal yaşam üzerindeki baskıyı artırması, petrol rezervleri azalan ülkede rahatsızlığın artacağı, muhalif seslerin daha çok çıkabileceği endişesiyle ilişkilendiriliyor.

Aslında Bolkiah 1990'lı yıllardan beri bu gibi sert cezaları destekliyordu.

Bazı yorumcular, Bolkiah'ın İslami yaşam söylemine vurgu yaparak iktidarını güçlendirmek istediği değerlendirmesini yapıyor.

Ülkede geçtiğimiz yıllarda yaşanan resesyon Bolkiah'ın mutlak hükümranlığını sarstı. Ancak ülkede muhalefet gibi bir toplumsal gelenek pek yok.

İngiliz Guardian gazetesine konuşan Melbourne Üniversitesi'nden Tim Lindsey, recm cezasının toplumdan gelen bir talepten kaynaklanmadığını söylüyor.

Lindsey, "Bu İslami grupların ya da muhafazakar tabanının taleplerine bir yanıt olmaktan çok, tepeden inme bir yaratım. Sultanın siyasi meşruiyeti, bu gibi adımlarla İslami köklerini öne çıkarmasına bağlı" diyor.