Brezilya'da BBC'nin 'Amazon ormanları Facebook'ta satılıyor' haberi sonrası soruşturma başlatıldı

Brezilya'da, Amazon yağmur ormanlarının Facebook üzerinden satışa çıkarılması hakkında BBC'nin yaptığı araştırmanın ardından konuyla ilgili soruşturma başlatıldı.

Brezilya Federal Yüksek Mahkemesi, büyüklüğü bin futbol sahasına kadar ulaşabilen satılık topraklarla ilgili, hükümetin yasal önlemleri almasını istedi.

BBC, yerlilerin yaşadığı koruma altındaki alanların Facebook'un alışveriş hizmeti veren Marketplace uygulamasında yasa dışı olarak satıldığını ortaya çıkarmıştı.

Facebook yerel yetkililerle işbirliği yapmaya hazır olduğunu söyledi ancak arsa satışlarını kendi kararıyla engellemeye sıcak bakmadığını duyurdu.

Amazon dünyanın en geniş yağmur ormanlarına ev sahipliği yapıyor ve küresel ısınmayı frenleyen en büyük "karbon deposu" olarak işlev görüyor. İklime etkisinin yanı sıra yağmur ormanları yaklaşık üç milyon bitki ve hayvan türünün ve bir milyon yerlinin barınağı konumunda.

Yüksek Mahkeme Yargıcı Luís Roberto Barroso, Adalet Bakanlığı'nın ve ülkenin Başsavcılık makamının BBC bulgularını soruşturmasını istedi.

Yargıç Barroso, Brezilya yerlilerinin haklarını koruyan bir sivil toplum örgütü ile altı siyasi partinin daha önceden Yüksek Mahkeme'ye yaptıkları başvuruyu da inceliyor.

Davacılar, hükümetin yerli nüfusu koronavirüs salgınından korumakta yetersiz kaldığını savunuyor.

Temyiz Mahkemesi, söz konusu davayı genişleterek Facebook'taki arsa satışlarını da dosyaya eklemeye karar verdi.

Dosyada, bölgede satışa çıkarılan korumalı alanlarda yaşayan Uru Eu Wau Wau yerlilerine de özellikle dikkat çekildi.

Facebook'ta toprak satışı yapan kişiler, bu alanlara ait tapu göstermiyor ve genellikle bu toprakları yerlilerden zorla alıyor.

Ormanlık alanları işgal ederek ağaçları yakan kişiler, bu alanları tarım arazisi olarak satışa çıkarıyor.

Yerliler toprakları korumaya çalışsa da geniş bir yaşam alanı tarım arazisi olarak tahrip edilmiş durumda.

Facebook 'adım atmaya' çağrılıyor

Bölgedeki yerli halkın temsilcileri, Facebook'u "adım atmaya" çağırarak yasalara uygun olmayan satışları engellemeye çağırdı.

Ancak ilanların Facebook'un Marketplace uygulamasında yer almaya devam ettiği görülüyor.

Facebook'ta Marketplace bölümünde "orman", "balta girmemiş orman", "ağaç" gibi kelimeleri Portekizce yazan herkes Amazon ormanlarının yayıldığı alanlardan bazı toprakların satışa çıkarıldığını görebiliyor.

Listelenen bazı arsalar, uydu görüntüleri ve GPS koordinatlarıyla da destekleniyor. Üstelik sosyal medyadaki bu satıcıların birçoğu ellerinde bir tapu olmadığını kabul ediyor.

'Facebook üzerinden uyuşturucu satmakla aynı şey'

Brezilya'da Senato'nun Çevre Komisyonu'nun başındaki Senatör Jaques Wagner, toprak satışlarının "suç" olduğunu vurguluyor.

Facebook daha önceden yaptığı açıklamada, hangi satışların yasa dışı olduğunu belirlemenin sosyal ağ için karmaşık bir süreç olduğu gerekçesini öne sürmüştü.

Komisyonun Facebook'a yönelik olarak "bu satışları engellemesi" talebiyle bir mektup kaleme alacağını bildiren Wagner, sosyal medya devinin açıklamasının yetersiz olduğunu kaydediyor:

"Çalınan bir toprağı satışa çıkarıp yerlilerin haklarının ihlal etmenin, sosyal ağ üzerinden uyuşturucu satmaktan hiçbir farkı yok. Facebook uyuşturucu satmaya da izin verecek mi? Bunu öğrenmek istiyorum."

Brezilya hükümeti 12 yılın en büyük orman tahribatının yaşanması nedeniyle uluslararası baskıların da hedefinde.

Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro ve hükümeti uzun süredir, Amazon ormanlarının tahrip edilerek yeni tarım alanları açılmasında rolü olduğu gerekçesiyle eleştiriliyor.

Ormanların yok edilmesiyle ilgili görev yapan kurum Ibama'nın bütçesinin yüzde 40 oranında kesilmesi, eleştirilen uygulamalardan birisi.

Ülkenin uzay kurumu Inpe'nin verilerine göre Ağustos 2019 - Temmuz 2020 döneminde 11.088 kilometrekarelik orman alanı yok edildi. Bu, bir önceki yıla kıyasla yüzde 9,5'lik artış anlamına geliyor.