Beyrut patlaması: Amonyum nitrat dünyada nerelerde depolanıyor?

Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta 4 Ağustos'ta meydana gelen ve 200'den fazla kişinin hayatını kaybettiği dev patlama sonrası ardından gözler amonyum nitratın depolandığı diğer tesislere çevrildi.

Dünya genelinde tarımsal amaçlı gübre ya da madencilik alanında patlayıcı olarak yaygın kullanıma sahip amonyum nitratın nerede ve ne kadar süreyle tutulabileceğine ilişkin katı kurallar var.

Bomba yapımında kullanılması riskine karşı amonyum nitratın tutulduğu yerler genellikle gizli tutuluyor.

Hindistan

Hindistan'ın dördüncü büyük şehri ve Tamil Nadu eyaletinin başkenti Chennai'nin 20 kilometre dışında, yerleşim yerlerine 700 metre uzaklıkta, yaklaşık 740 ton amonyum nitrat bulunuyordu.

37 konteyner içerisinde tutulan amonyum nitratı, 2015'te tarımsal kullanım gerekçesiyle Güney Kore'den getiren şirkete karşı Tamil Nadu eyaleti yetkilileri hukuk savaşı başlattı.

Yapılan incelemelerde şirketin kimyasal maddeyi geçersiz bir lisansla elde ettiği, kimliği belirsiz kişilere ve madencilik sicili bulunan şirketlere sattığı ortaya çıktı.

Kimyasal maddenin küçük bir bölümü 2015'te su basması sonucu kullanılmaz hale geldi. Kalan 697 ton amonyum nitrat satılarak komşu eyalet Telangana'ya taşındı.

Yemen

Ülkenin güneyindeki Aden Limanı'nda 100 konteyner amonyum nitratın bulunduğuna yönelik medyada yer alan iddialara ilişkin savcılık soruşturma başlattı.

Kimyasalların üç yıl önce getirildiği ve Suudi Arabistan öncülüğündeki güçlerce ele geçirildiği belirtildi.

Aden Valisi Tarık Selam, "Bu limana konuşlanan güçler, 130 konteynerde yaklaşık 4900 ton amonyum nitrattan oluşan tehlikeli yükün depolanmasından da sorumludur" dedi.

Ancak hükümete bağlı Yemen Körfezi Liman İşletmeleri, konteynerdeki maddenin tarımsal gübre olarak kullanılan organik üre olduğunu savunarak, "Patlayıcı madde ya da radyoaktif malzeme değiller ve bu maddeleri depolamak yasak değil" açıklamasını yaptı.

Irak

Irak hükümetinin liman ve havaalanlarındaki tehlikeli malzemelere yönelik acil inceleme emri vermesinin ardından Bağdat Uluslararası Havaalanı'nda amonyum nitrat depolandığı tespit edildi.

Irak ordusundan bir yetkili, 9 Ağustos'ta Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, "Irak Savunma Bakanlığı Askeri Mühendislik Müdürlüğü, yüksek riskli maddelerin Bağdat havaalanının kargo bölümünden alınıp orduya ait depolara emniyetle taşınmasını sağlamıştır" dedi.

Avustralya

Avustralya'nın New South Wales eyaletindeki Newcastle'da yaşayanlar Beyrut patlamasından önce bile şehir merkezine 3 kilometre mesafedeki depolarda tutulan yüksek miktardaki amonyum nitratın akıbetini gündeme getiriyordu.

Maden endüstrisine patlayıcı sağlayan şirket Orica, bu kimyasalların "yanmaz malzemeyle inşa edilmiş, ateşe dayanıklı" bir yerde güvenle depolandığı açıklamasını yapmıştı.

Güney Avustralya iş güvenliği gözlem örgütü SafeWork SA, amonyum nitratın bölgede katı düzenlemelere tabi 170 noktada depolandığını duyurdu.

İngiltere

Ülkenin kuzeyindeki Humber bölgesindeki tesislerde ve Lincolnshire'daki büyük limanda depolanan amonyum nitratla ilgili soruşturma başlatıldı.

Tesisleri yöneten özel liman işletmesi Associated British Ports (ABP), ülke limanlarının katı düzenlemelere tabi olduğunu ve limanların kimyasal maddenin güvenle depolandığını temin etmek zorunda olduğunu açıkladı.

Öte yandan Portsmouth limanında yer alan Portico adlı şirket, amonyum nitrat depolamak için yaptığı başvuruyu geri çektiğini ve maddenin tesislere gelmeyeceğini duyurdu. Açıklama Beyrut patlamasından hemen sonra gelse de şirket bu kararının arkasında ticari nedenler olduğunu savundu.

Uluslararası Kargo Taşımacılık Koordinasyon Birliği Başkanı Richard Brough, amonyum nitratın tehlikeli madde olarak sınıflandırıldığını hatırlatarak, "Tek başına olduğunda güvenli bir madde olsa da yakıt yağlar gibi başka maddeler bulaştığında sorun haline geliyor" dedi.