Almanya'da tartışma: Seçmen yaşı 16 olsun

Almanya'da muhalefetteki Yeşiller partisinin başlattığı seçim yaşının 16'ya düşürülmesi tartışması büyüyor. Yeşiller'e Sosyal Demokratlar ile Sol Parti destek verirken Hristiyan Birlik ve sağ popülist AfD teklife karşı. Almanya'da muhalefetteki Yeşiller partisi, federal seçimlerde seçme yaşının 16'ya düşürülmesi için mecliste bir inisiyatif başlattığını açıkladı. Yeşiller Federal Meclis Grubu Genel Sekreteri Britta Haßelmann, konuyla ilgili hazırladıkları kanun tasarısını yaz tatili bittikten sonra meclise sunacaklarını açıkladı.

Kanun tasarısında Yeşiller, demokrasinin katılımla yaşadığını vurgulayarak gençlerin yaratıcılıkları, esneklikleri ve cesaretleriyle toplumsal değişime büyük katkı sunacağına işaret etti. Bu nedenle gençlere seçme hakkı verilmesini savunan Yeşiller, bunun gençler için önemli bir demokrasi tecrübesi olduğunun da altını çizdi.

Yeşiller Federal Meclis Grubu Genel Sekreteri Britta Haßelmann da Twitter'da yaptığı paylaşımda, "16 yaşında seçmen olabilmek için pek çok iyi neden var: Gelişmelere müdahil olmak, birşeyleri değiştirmek, siyasete daha çok katılım. Yeşiller olarak federal meclise yasa tasarısı sunduk" diye yazdı.

SPD ve Sol Parti'den destek Muhalefetten Yeşiller'in bu önerisine federal hükümetin ortağı Sosyal Demokrat Parti'den (SPD) destek geldi. Federal Aile Bakanı SPD'li Franziska Giffey, 16 yaşındaki gençlerin seçimlerde sorumluluk üstlenmiş bireyler olarak karar verebilecek yetenekte olduklarını söyledi ve onlara bu şansı tanımak gerektiğini savundu.

Sosyal Demokrat Parti'nin Eş Başkanı Saskia Esken de hem seçme hem de seçilme hakkının yerel, eyalet ve federal meclis seçimleri ile Avrupa Parlamentosu seçimlerinde 16'ya düşürülmesini talep ettiklerini belirtti. Esken, "Gençlere beraber karar verme ve beraber biçimlendirme fırsatını tanımak zorundayız" diye konuştu.

Muhalefetten Sol Parti'nin lideri Katja Kipping de "16 yaşındaki gençlere seçme hakkı vermenin tam zamanı" diye konuştu ve 16 yaşındakilerin 18 yaşındaki gençlerden daha az bilgili veya daha az ilgili olmadığı vurgusunu yaptı.

Hristiyan Birlik karşı çıkıyor

Muhalefetten Sol Parti ve Yeşiller ile iktidar ortağı SPD'nin seçme yaşının düşürülmesi talebine federal hükümetin büyük ortağı Hristiyan Birlik'ten itiraz geldi. Hristiyan Birlik'i oluşturan küçük ortak Hristiyan Sosyal Birlik'in (CSU) Genel Sekreteri Markus Blume, seçme yaşının reşitliğe ulaşma yaşıyla aynı olmasının doğruluğunun yıllardır tecrübe edildiğini ileri sürerek 16'ya düşürülmesine karşı çıktı.

Cezai ehliyetin, sürücü ehliyeti almanın ve diğer hak ve yükümlülüklerin reşit olma yaşı olan 18'e bağlı olduğuna da işaret eden politikacı, seçme hakkının demokrasinin en önemli ölçütü olduğunu ifade ederek yaşın 16'ya indirilmesinin tutarsızlığa yol açacağını savundu. Gençlerin bugün seçme hakkından bağımsız da demokrasiye büyük katkıda bulunduğunu belirten Blume, iklimin korunmasına ilişkin gösterileri buna örnek verdi ve seçmen yasasının değişmesine gerek olmadığını söyledi.

AfD de karşı

Başbakan Angela Merkel'in partisi Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ile sadece Bavyera'da örgütlü ortağı Hristiyan Sosyal Birlik'den (CSU) oluşan Hristiyan Birlik bloku dışında seçmen yaşının 16'ya düşürülmesine sağ popülist, İslam ve göç karşıtı Almanya için Alternatif Partisi (AfD) de karşı çıkıyor. Hür Demokrat Parti FDP) ise seçmen yaşının 16 olması konusunda kendi içinde uzlaşma sağlayabilmiş değil. Almanya'da araştırmalar ise gençlerin bu partilere sempatisinin çok düşük olduğunu ortaya koyuyor.

SPD'nin genel başkan vekillerinden Türkiye kökenli Serpil Midyatlı ise Hristiyan Birlik partilerini inisiyatifin başarısızlığa uğratılmasına karşı uyardı. "Federal meclisin küçültülmesine yönelik teklifin reddinde olduğu gibi, seçmen yaşının düşürülmesi de Hristiyan Birlik blokunun reddine takılırsa bu tamamen taktiksel bir tavır olacaktır. Seçim sonuçlarında sadece kendi oy oranına odaklanmak böylesi konularda verilecek kararlara temel teşkil etmemeli" diye sert çıktı ve "Daha Fazla Demokrasi" etiketiyle not düştü. Midyatlı da böylece, genç seçmenlerin muhafazakar Hristiyan Birlik'i seçmediğine gönderme yaptı. Diğer yandan kendilerinin de bu gruptan çok seçmeni olmadığına işaret ederek, seçmen yaşının düşürülmesini kendileri için talep etmediklerini belirtti.

Almanya'da dört eyalette seçmen yaşı 16

Almanya'da federal meclis seçimleriyle pek çok eyalet parlamentosu seçiminde yaş sınırı 18. Bremen, Brandenburg, Hamburg ve Schleswig-Holstein eyalet parlamentosu seçimlerinde ise gençler 16 yaşından itibaren oy kullanabiliyor. Bazı diğer eyaletlerde ise 16 yaşından itibaren oy hakkı gençlere sadece yerel seçimlerde tanınıyor.

Berlin Hür Üniversitesi'nin 16-17 yaşındaki gençlerin seçme hakkına sahip olduğu Brandenburg ile seçme hakkının 18 olduğu Saksonya'da yaşları 15-24 arasındaki 6 bin 699 genç ile yaptığı araştırmaya göre, 15 yaşındaki gençlerin seçme hakkı olup olmamasından bağımsız, kendilerine ait ilgi alanlarını keşfetmiş ve siyaset hakkında bilgi sahibi bireyler olduğunun tespit edildiği belirtiliyor.

Araştırmayı yürüten siyaset bilimci Prof. Dr. Thorsten Faas, buna paralel olarak genç insanların seçme hakkına kavuşmasıyla özellikle okulda ve evde durumu "ayrıcalıklı" olan gençlerin siyaset ile arasında bağ kurulmasının mümkün olabildiğini saptadıklarını da söyledi. Dolayısıyla seçmen yaşının düşürülmesiyle seçime katılanlar arasındaki sosyal uçurumun artması tehlikesine dikkat çeken Faas, o durumda buna ilişkin tedbirlerin de önceden alınması gerektiğini vurguladı.

Araştırmanın finansmanını sağlayan, sendikalara yakın bir vakıf olarak bilinen Otto Brenner Vakfı'nın Genel Müdürü Jupp Legrand da seçmen yaşı yasasının bir doğa kanunu olmadığını ve kesinlikle değişmez şeklinde yorumlanmaması gerektiğini vurguladı. Legrand, Almanya'da bunun yaklaşık 50 yıl önce yürürlüğe giren yasal değişiklik sayesinde seçilme yaşının 21'den 18'e, seçme yaşının da reşit olmaya bağlandığını hatırlattı ve halihazırda Avusturya gibi bazı ülkelerin de yaşı 16'ya indirdiğini kaydetti. Legrand "Seçme yaşı tabu değildir" diye de ekledi.

Elmas Topcu

(c)