ABD'nin F-35'leri dünya çapında savaş uçağı maliyetlerini artırdı
Yeni nesil savaş uçaklarının artan teknolojik donanımı, bakım ve destek maliyetlerini katlanarak yükseltiyor. 2035'e kadar bu alandaki küresel harcamanın yıllık 111 milyar dolara ulaşması ve NATO ülkelerinde savunma bütçesinden ayrılan payın yüzde 26'ya çıkması bekleniyor.
Küresel havacılık danışmanlığı şirketi Oliver Wyman, ileri savaş uçaklarının bakım, onarım ve destek (MRO) maliyetlerinin önümüzdeki yıllarda ciddi şekilde artacağını öngören kapsamlı bir rapor yayınladı. Rapora göre, yalnızca 2025 yılında bu alandaki harcama 97 milyar dolar olacak. Ancak bu rakam burada kalmayacak; 2035 yılına kadar %14,43'lük bir artışla 111 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
F-35 VE B-21 GİBİ YÜKSEK TEKNOLOJİLİ UÇAKLAR MALİYETİ YÜKSELTİYOR
Maliyet artışının temel nedenlerinden biri, gelişmiş savaş uçaklarının devreye girmesi. Özellikle ABD'nin F-35 ve yeni nesil B-21 Raider gibi platformları, gelişmiş motorlar, gizlilik sistemleri ve karmaşık yazılımlar gibi unsurlar nedeniyle daha pahalı bakım süreçleri gerektiriyor. Bugün dünya filosunun %2,2'sini oluşturan F-35'lerin, 2035 yılında %9,5'e ulaşması bekleniyor.
BAKIM MALİYETLERİ YÜKSELİRKEN FİLO KOMPLEKSLEŞİYOR
Rapora göre dünya genelinde her yıl hizmete giren yaklaşık 310 savaş uçağının yarısını F-35'ler oluşturuyor. Ancak bu tablo sadece ABD'ye özgü değil. Avrupa'nın A400M ve NH-90 gibi platformları, Rusya, Çin, Hindistan ve Güney Kore'nin de benzer yüksek maliyetli projeleri bulunuyor. Günümüzde gelişmiş sistemler taşıyan uçaklar, toplam filonun %11'ini oluştururken bu oranın 2035'te %17'ye çıkması bekleniyor.
NATO'DA BÜTÇE DENGESİ DEĞİŞİYOR
NATO ülkeleri, bugün savunma harcamalarının ortalama %16'sını bakım, onarım ve destek faaliyetlerine ayırıyor. Ancak artan teknolojik karmaşıklık nedeniyle bu oranın 2035 yılında %26'ya kadar çıkması bekleniyor. Bu artış, operasyonel sürekliliğin sağlanması açısından ciddi bir bütçe baskısı anlamına geliyor.
İNSANSIZ SİSTEMLER VE TEDARİK SORUNLARI DA GİDERLERİ ARTIRIYOR
Yükselen bakım maliyetlerinde insansız hava araçlarının yaygınlaşması da önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Rapor, bu maliyetlerin kontrol altına alınabilmesi için çok uluslu yedek parça anlaşmaları, tedarik zincirlerinin genişletilmesi ve bakım projelerinin rekabete açılması gibi stratejilerin uygulanabileceğini öne sürüyor.
MRO KONUSU, SADECE BARIŞTA DEĞİL SAVAŞTA DA HAYATİ
Raporda, bakım ve destek sistemlerinin yalnızca barış döneminde değil, savaş anlarında da operasyonel hazırlık ve sürdürülebilirlik için kilit bir unsur olduğunun altı çiziliyor. Gelişmiş sistemlerin uzun süreli görevlere çıkabilmesi, doğrudan bu alandaki yatırım ve hazırlık düzeyine bağlı.
