ABD'de Sağlık Reformu Görüşülmeye Başlandı

Barışkan Ünal - ABD Yüksek Mahkemesi, ABD Başkanı Barack Obama yönetiminin en büyük reformlarından biri olan sağlık reformunun kaderini belirlemek için görüşmelere başladı.

Obama'nın 2010 yılında onaylanan ve bazı maddeleri o tarihte yürürlüğe girerken, bazılarının ise önümüzdeki yıllarda geçerli olacağı, sağlık sisteminde kapsamlı değişiklikler getirdiği yeni reformunun, ülkede yarattığı tartışma dinmek bilmiyor. Özellikle, Cumhuriyetçi kanadın şiddetle karşı çıktığı yasanın, anayasaya uygun olup olmadığına yönelik eyaletler düzeyinde başlayan yasal süreç, Yüksek Mahkeme'ye kadar uzandı. Şimdi, Yüksek Mahkeme, hem yeni reformun hem de aslında Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında büyük bir siyasi "savaş"a döndüğünden belki de Kasım'daki başkanlık seçimlerinin kaderini belirleyecek.

Üyelerinden 4'ü Obama yönetimi, 5'i de önceki Cumhuriyetçi Başkan w. George Bush döneminde atanan toplam 9 yargıçtan oluşan mahkeme, üç gün boyunca sağlık reformunun anayasaya uygun olup olmadığını görüşecek. Mahkeme bu üç gün sonunda hemen karar vermeyecek ama kararını haziran sonuna kadar açıklaması bekleniyor.

Reformun en fazla tartışma olan bölümü, kanunun 2014 yılından itibaren tüm Amerikalılara sağlık sigortasını zorunlu kılması, yaptırmayanlara ise cezai yaptırım getirmesi.

Bazı kesimler, bu maddenin anayasaya uygun olmadığını, serbest pazarda herkesin istediği "ürünü" alma ya da almama hakkının bulunduğunu belirtiyor. Bazı kesimlere göre ise sağlık, serbest piyasadaki bir "ürün"den çok vatandaşların hakkı.

-"Sigorta şartı" bir vergi konusu mu değil mi-..-

Bugünkü oturum da bu tartışma etrafında döndü, "zorunluluk" hükmü ve cezanın, bir vergi konusu olup olmadığı ele alındı.

Çünkü, 1867 tarihli "Anti-Önlem Yasası"na göre, bir davacı, vergiler toplanıp ödemesi yapılana kadar, bu verginin iadesine dair talepte bulunamıyor.

Eğer mahkeme minimum düzeydeki sigortanın vergiye dönüşmesi gerektiği kararına varırsa bu yöntem, reform konusunda şu anda süren yasal mücadeleyi durdurabilir. Ancak yüksek yargıçların çoğunluğunun konuyu vergi sorunu bağlamında ele almayı benimsemediği belirtiliyor.

Tartışmada ilginç olan nokta, bu konuda Obama yönetiminin, reformlarına karşı çıkanlarla aynı fikirde olması.

Obama yönetimine göre de bu madde vergiyle alakalı değil. Nitekim, mahkemede Obama'nın atadığı Sonia Sotomayor ve Elena Kagan'ın da olduğu 4 liberal üye de bu konunun vergilerle ilgisinin olmadığında ısrar ediyor. Yargıç Ruth Bader Ginsburg, bunun vergi yaptırımı sorunu olmadığını, tartışmaları gereken zorluğun, reformda kişilere sigorta alması "şartı"nın getirilmesi konusu olduğunu söyledi.

Buna karşın Yargıç Samuel Alito ve Başyargıç John Roberts, sonuçta bu sorunun da vergi konusuna bağlandığında ısrarlılar. Roberts, "kişisel zorunluluk şartının esası, vergi toplanmasıdır" diyerek, Gingsburg'a katılmadığını ifade etti.

-Mahkeme kararı 2014'e ertelemeyecek gibi görünüyor...-

Amerikan medyasındaki yorumlara göre, mahkeme, reformu tartışmayı, Amerikalıların sigorta almasına kadar ertelemekten ziyade, şimdi "kaderi" belirmeye hazırlanıyor.

Öte yandan, ülkeyi "kasıp kavuran" bu tartışma mahkeme salonunda da kendini gösterdi. 400 kişilik oda doldu taştı. Toplantıyı, Obama yönetimi yetkilileri, Kongre üyeleri, avukatlar, kamu çalışanları, az sayıda da olsa sıra bulabilen bazı vatandaşlar ve 117 civarında medya mensubu izledi. Dışarıda da kalabalıklar toplandı.

Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adaylarından Rick Santorum da bugün Yüksek Mahkeme'nin önündeydi.

Muhafazakar yapısıyla dikkati çeken Santorum'un sağlık sigortasına ciddi muhalefeti biliniyor. Bu karşı duruşunu Yüksek Mahkeme'nin önüne gelerek seçim kampanyasını alevlemekte kullanmak isteyen Santorum'un hedefinde rakibi Mitt Romney vardı.

Romney'in Massachuttsetts'te uyguladığı sağlık sisteminin Obama'nın sağlık reformunun taslağını oluşturduğunu söyleyen Santorum, bu nedenle bugün Romney'nin mahkeme önüne gelemeyeceğini, ancak kendisinin bu konuda gerçek bir karşı duruş sergileyebileceğini kaydetti.

- WASHINGTON