ABD Başkanı Trump'a yönelik azil maddelerinin oylanacağı tarihi oturum başladı

ABD Temsilciler Meclisi Genel Kurulu, Başkan Donald Trump'a yönelik azil maddelerinin görüşüldüğü ve oylanacağı tarihi oturuma başladı.

Trump'a yönelik "görevin kötüye kullanılması" ve "Kongrenin işleyişini engellemek" başlıklarından oluşan azil maddeleri bu sabah itibariyle Temsilciler Meclisi Genel Kurulu'nda görüşülmeye başlandı.

Trump, ABD'nin eski başkanları Andrew Johnson ve Bill Clinton'ın ardından Temsilciler Meclisi Genel Kurulunda hakkında azil maddeleri oylanacak üçüncü başkan olacak.

Demokratların kontrolünde olan Temsilciler Meclisinde söz konusu azil maddelerine yönelik oylama ise oturumun sonunda yapılacak. Azil maddeleri, Temsilciler Meclisindeki vekillerin salt çoğunluğunun oyunu alması durumunda, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato'ya taşınacak ve burada bir yargılama süreci başlayacak.

PELOSİ'DEN TRUMP'IN MEKTUBUNA YANIT

Öte yandan Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Trump'ın azil sürecine yönelik dün kendisine gönderdiği 6 sayfalık mektuba yanıt verdi. Gazetecilere konuşan Pelosi, söz konusu mektubu "Bu mektuba bir tepkim yok. Çok saçma. Mektubun hepsini okuma fırsatım olmadı, önemli kısımlarına baktım ve bu mektup gerçekten hastalıklı bir metin." değerlendirmesinde bulundu.

TRUMP'TAN PELOSİ'YE "EN KÖTÜ TEMSİLCİLER MECLİSİ BAŞKANI"

Trump, Pelosi'nin söz konusu açıklamalarının olduğu bir haberi Twitter hesabından paylaşarak, "(Pelosi) Tarihin en kötü Temsilciler Meclisi Başkanı olarak tarihe geçecek. Zaten bir kere kapı dışarı edilmişti." değerlendirmesinde bulundu.

Hakkındaki azil sürecine yönelik de değerlendirmelerde bulunan Trump, "Radikal sol tarafından bugün (Anayasayı ihlalle) suçlanacağıma inanabiliyor musunuz? Hiçbir şey yapmayan Demokratlar; ben yanlış bir şey yapmadım." ifadelerine yer verdi. Trump, kendisine yapılanların bir daha hiçbir ABD başkanına yapılmaması gerektiğini vurgulayarak, "Bana dua edin." ifadesini kullandı.

TRUMP'A YÖNELİK AZİL SORUŞTURMASI

Eylül'de basına sızan ve 25 Temmuz'da yaptıkları telefon görüşmesinde Trump'ın, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'e, rakibi Joe Biden ve ailesini soruşturması durumunda ABD'nin ülkesine yardım edeceğini söylediğini iddia eden muhbir raporu, azil soruşturmasının fitilini ateşlemişti.

Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, 24 Eylül'de "ABD'nin ulusal güvenliğine zarar verdiği" ve "Başkanlık yeminine ihanet ettiği" gerekçesiyle Trump'a yönelik azil soruşturması sürecini başlattıklarını açıklamıştı.

Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesindeki kamuya açık oturumlar 13-21 Kasım'da yapılmış, Komite daha sonra 300 sayfalık rapor hazırlayarak Adalet Komitesine göndermişti. Adalet Komitesi, cuma günü "Görevini kötüye kullanmak" ve "Kongrenin işleyişini engellemek" başlığından oluşan azil maddelerini onaylamıştı.

ABD'DE BAŞKANLARIN AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

ABD Anayasası, Kongre'ye başkanın üç kategoriden en az birince suç işlemesine kanaat getirilmesi halinde görevden alma yetkisi veriyor.

Bu suçlar; ABD'nin düşmanı olan bir ülkeye yardım etmek olarak tanımlanan "ihanet", siyasi fayda karşılığında para ya da hediye kabul etmeyi içeren "rüşvet" ve "ağır ve vahim suç" işlemek ya da "başka kötü davranışta" bulunmak olarak sıralanıyor.

"Ağır ve vahim suç ya da başka kötü davranış" ile tam olarak neyin kast edildiği ise yasalarda yer almıyor. Bu nedenle ABD'li anayasa hukuku uzmanları, son kategoriye ne tarz eylemlerin girdiğinin net olmadığını belirtiyor. Uzmanlara göre, genellikle bu kategorideki eylemlerde, kamuoyunun genelini doğrudan etkileyen ağır bir suçun işlenmesi ya da başkana duyulan güvenin ciddi şekilde kırılması kriterleri aranıyor.

Bugüne kadar, üç başkan hakkında Kongre'de görevden azil süreci (impeachment) başlatıldı. Ancak tarihte bu süreç sonunda Kongre tarafından azledilen ve görevden alınan bir başkan yok. Azil süreci aslında ABD'nin kuruluşu sırasında İngiltere'den uyarlanan bir sistem. Bu süreç; herhangi bir yargı sürecinde olduğu gibi yargılama, hüküm ve cezalandırma aşamalarından oluşuyor.

ABD'de başkanın azil sürecinin tüm aşamaları Kongre'de gerçekleşiyor.

ÖNCE TEMSİLCİLER MECLİSİ SONRA SENATO

Sürecin başlatılması için ABD Kongresi'nin iki kanadından biri olan Temsilciler Meclisi'nde herhangi bir üye başkan hakkında azil süreci başlatmak için girişimde bulunabiliyor. Bu başvuru daha sonra Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi'nin önüne gidiyor. Burada azil sürecinin devam edip etmeyeceği kararı oy çokluğuyla alınıyor.

Bugüne kadar birçok başkan hakkında bireysel olarak azil süreci başlatma başvurusu yapıldı. Ancak bu başvurular genellikle Adalet Komitesi'nde reddedildi ve süreç de bu aşamada noktalandı. Adalet Komitesi'nin onay vermesi halinde bir de Temsilciler Meclisi'nde oylama yapılıyor.

Salt çoğunluğun kabul etmesi durumunda da azil süreci Senato'da devam ediyor. Burada ise davaya benzer bir süreç işletiliyor. Başkanın azledilme talebine ilişkin kanıtlar ortaya konuyor, tanıklar dinleniyor. Başkan da ayrıca kendi savunmasını yapıyor. Senatörler de jüri görevi üstlenerek, nihai kararı veriyor. Bir başkanın azledilmesi için Senato'da üçte iki çoğunluk gerekiyor.