32 yıl önce Batı Karadeniz'de sahile vuran Lenin heykelinin öyküsü

1993 yılının 17 Temmuz günü, Düzce'nin Akçakoca ilçesinin kıyılarında bir ahşap büst bulundu.

Heykel, kilometrelerce uzaktan, dalgalarla Batı Karadeniz'deki bu kasabanın sahiline vurmuştu.

Kısa sürede ortaya çıktı ki heykel, bir dönemin "sakıncalı ismi" Lenin'e aitti.

Yani 1917 devriminin lideri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSBC) kurucusu, Vladimir İlyiç Lenin'e.

Reel sosyalizmin yıkılışının üzerinden iki yıl geçmişti.

Akçakoca Belediye Başkanı Fikret Albayrak'ın tahminine göre, heykel 1991'den 1993'e kadar Karadeniz'in sularında sürüklenmişti.

Hangi ülkeden geldiği hiçbir zaman belirlenemeyen heykel, o dönem Türkiye kamuoyundan büyük ilgi gördü. Basının ilgisi yüksekti.

Depoda yıllar süren bekleyiş

Heykelin sergilenmesi gündeme geldi ancak bu hiçbir zaman mümkün olmadı.

Büst, uzun yıllar gözden ırak kalacak şekilde depoya kaldırıldı.

2009 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP) Fikret Albayrak belediye başkanı seçildi.

O yıl Turizm Yazarlar ve Gazeteciler Derneği, Akçakoca'ya bir gezi düzenleyip sonrasında bir turizm çalıştayı yaptı.

Çalıştayda, Lenin heykelinin turizm açısından değerlendirilmesi önerildi.

Albayrak, bunun ardından heykelin bakımını yaptırdı ve sergilenmesi yönünde çalışmalara başladı.

Çeşitli otoritelerden ise heykele ne yapılması gerektiğine dair farklı görüşler geliyordu.

Örneğin eski dışişleri bakanı ve dönemin Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Düzce milletvekili Yaşar Yakış şu açıklamayı yapıyordu:

"Heykelin dikilmesini uygun görmem. Doğru olmaz. Ama bir eserdir, sergilenebilir. Bir müzemiz olsa bir köşesinde sergilenebilir."

Ankara'dan olumlu sinyaller gelmemesinin de etkisiyle bu süreçten sonuç çıkmadı.

Begüm Özden Fırat, Aylin Kuryel, Emre Yeksan ve Ahmet Murat Öğüt 2016 yılında büstün hikayesini anlatan bir belgesel film hazırladı.

Belgeselin adı, 2003 yılındaki ünlü Alman filmi 'Elveda Lenin'in tam zıddı bir noktadaydı: 'Hoşgeldin Lenin'.

Filmde anlatılan gerçek oldu

2021 yılınına gelindiğinde, heykelin hikayesinden esinlenen uzun metrajlı kurmaca bir film; 'Tufan Taştan'ın yönettiği, Taştan ile Barış Bıçakçı'nın senaryosunu birlikte kaleme aldıkları 'Sen Ben Lenin' vizyona girdi.

Kara mizah türündeki filmde, kurtuluş umudu turizm olan bir kasabanın sahilinde bir Lenin heykelinin bulunması ve turistlerin ilgisinin ardından yerel belediyenin heykeli kasaba meydanına dikmesi anlatılıyordu.

Hikayenin devamında heykel kayboluyor ve bulunması için Ankara'dan görevlendirilen iki komiser, kasabaya gelip çalışmalara başlıyordu.

Filmin galası Akçakoca'da yapılmak istendi ancak dönemin yerel yöneticileri buna olumlu yaklaşmadı.

Sonrasında ise ilginç bir şey oldu ve heykel gerçekten de ortadan kayboldu.

2022 yılında, dönemin belediye başkanı Mehmet Okan Yanmaz, "heykelin kaybolduğunu ancak en kısa zamanda bulacağını" açıklıyordu.

BBC Türkçe'ye konuşan Akçakoca Belediye Başkanı Albayrak, bu olayı "Filmde anlatılan gerçek oldu" diye gülerek anlatıyor.

Belediye seçimlerini, 2014'te AKP, 2019'da ise Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) kazandı.

CHP'li Albayrak, kıyasıya rekabetin yaşandığı 2024 yerel seçimlerinde yeniden belediye başkanı seçilince konuyu bir kez daha gündemine aldı.

İlk kez sergilenecek

Aranan Lenin büstü bir depoda bulundu ve çalışmalara başlandı.

Yapılan hazırlıkların ardından heykelin 21 Haziran Cumartesi (Bugün) günü bir etkinlikle "gün yüzüne" çıkarılacağı duyuruldu.

Böylece Lenin büstü bir kez daha ülke gündemine taşınma fırsatı elde etti.

Akçakoca'daki Liman İçi Amfitiyatro'da yapılacak etkinlikte hem ekibin katılımıyla 'Sen Ben Lenin' filminin gösterimi yapılacak hem de büst halka gösterilecek.

Belediye başkanı Albayrak, heykeli daha sonra da belediyeye ait Özkök Kültür Evi'nde sergileyeceklerini söylüyor.

Albayrak, etkinlik duyurusunun ardından Türkiye'nin farklı yerlerinden telefonlar aldığını, özellikle sol görüşlü insanların etkinliğe gelmek istediklerini söylediğini anlatıyor.

Albayrak, sanatsal olarak da değerli olduğunu söylediği heykelin ilçenin turizmine önemli bir katkısının olacağına inanıyor.

"Lenin, 20. yüzyıla damgasını vurdu. Lenin heykeli de 21. yüzyıla Akçakoca'da damgayı vurur diye düşünüyoruz" diyor gülerek.

Lenin kimdir?

Lenin, 20. yüzyılın en önemli politik figürlerinden biriydi. Aynı zamanda Marksizm ekseninde yeni kuramlar geliştirmiş bir düşünürdü.

1870 yılında doğan Lenin, hukuk okuduğu üniversite yıllarında kendini siyasi faaliyetlere adadı.

Yıllar içinde tutuklandı, sürgüne gönderildi ve uzun bir dönem Batı Avrupa'da yaşamak zorunda kaldı.

1917 Ekim Devrimi'nde Bolşevik Partisi'ni yönetti ve dünyanın ilk sosyalist devletini kurdu.

Devrimden sonra SSCB'yi 1. Dünya Savaşı'ndan çeken Lenin, Anadolu'daki Kurtuluş Savaşı'na destek verdi ve genç Türkiye Cumhuriyeti ile dostane ilişkiler kurulmasından yana oldu.

1918 yılında bir suikast girişiminden yaralı kurtulsa da sağlığı zamanla bozuldu.

Son yıllarında SSCB'de devlet aygıtının büyümesi ve bürokratikleşmeye dair eleştiriler yaptı.

1924'te ölümünden sonra naaşı, kendisinin aksini istemiş olmasına karşın Kızıl Meydan'daki bir anıt mezara kaldırıldı.

Karşıtlarına göre Lenin acımasız bir diktatör, yandaşlarına göre ise büyük bir sosyalist liderdi.